Kümelenme faaliyetlerini dünyadaki örnekleriyle karşılaştıran Prof. Dr. Güvenç, Türkiye’nin henüz işin başında olduğunu söyleyerek, “dünyada bu iş 50 yıldır yürütülmektedir. Çok geç kalınmış.Geciktirilmeksizin bütün...

KÜMELENME FAALİYETLERİNİ DÜNYADAKİ ÖRNEKLERİYLE KARŞILAŞTIRAN PROF. DR. GÜVENÇ, TÜRKİYE’NİN HENÜZ İŞİN BAŞINDA OLDUĞUNU SÖYLEYEREK, “DÜNYADA BU İŞ 50 YILDIR YÜRÜTÜLMEKTEDİR. ÇOK GEÇ KALINMIŞ.GECİKTİRİLMEKSİZİN BÜTÜN SEKTÖRLERDE BENZER ÇALIŞMALARIN BAŞLATILMASI GEREKİYOR” DİYOR.      

Cankaya Üniversitesi Rektörü ve İŞİM (İş ve İnşaat Makineleri) Kümesi Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ziya Burhanettin Güvenç yerel bir ekonomik kalkınma modeli olan 'kümelenme'yi anlatmaya kitaplarda bulunan tanı mıyla başlıyor: “Belirli bir sektörde birbirleriyle bağlantılı bir ürün ve/veya hizmet üreten, coğrafi olarak toplanmış şirket ve kuruluşların oluşturduğu grubun tümüdür. Birbirlerine katma değer ekleyen üretim zinciri ile bağlı; şirketler, bilgi üreten kurumlar (üniversiteler, araştırma kurumları), destekleyici kurumlar (danışmanlık şirketleri, bankalar, sigorta şirketleri) ve müşteriler tarafından oluşturulmuş ağ olarak tanımlanabilir.” Prof. Dr. Güvenç bu tanımlamayı kendi koşullarımızı düşünerek şu ilaveleri yapmaktayız diyor; “Kümeleşme, bölgesel kalkınma için, refah düzeyini yükseltmek için, yüksek teknolojiye ulaşmak için, kısacası gelecekte de var olabilmek için bir kalkınma modelidir, araçtır. Bu modelin aktörlerini Ana Aktörler ve Genişletilmiş Aktörler (şirketler-OSB’ler, Eğitim kurumları-Üniversiteler, finans kurumları-DPT, KOSGEB, vb, İşletme servisi kurumları, Odalar, birlikler, meslek örgütleri, Yerel Yönetimler, Milletvekilleri, İlgili Bakanlık) olarak iki gruba ayırabiliriz.” Bütün aktörlerin bir arada olmalarının, sürecin başlamasını sağladığına değinen Prof. Dr. Güvenç, “Ankara’da hepsi var ama, kümeleşme çalışması Çankaya Üniversitesi’nin sosyal sorumluluk projesi olarak başladı ve düşüncelerimizi, hayallerimizi 2007 yılı başlarında OSTİ M’e anlattıktan sonra süreç gelişti” diyor. OSTİM yönetimin kümeleşme sürecine tam destek vermesi ile 6 aylık ön çalışma ve değerlendirmelerden sonra KOBİ ziyaretleri yapmaya başladıklarını aktaran Prof. Dr. Güvenç, “Kümeleşmenin biz ülkemizin geleceği ve ekonomik bağımsızlığımız açısından çok önemli olduğ una inanıyoruz. Küme tanımımızda, bu proje ‘gelecekte var olabilme projesidir’ diye açıkça söylemekteyiz. Sektörlerimizin yüksek teknolojiye geçebilmeleri için başka seçeneğimiz de yok” diyor. Prof. Dr. Güvenç, geliştirdikleri Küme modelini orijinal yapanın kalbinde Üniversitenin olması ve yine Türkiye’nin kendi koşullarına uygun stratejik planın geliştirilmiş olması olduğunu söylüyor. Prof. Dr. Güvenç şöyle devam ediyor: “Üniversitemizin kalbinde de ‘Komşusu Aç İken Tok Yatan Bizden Değildir’ mesajı vardır. Üniversitemiz, çevresindeki bütün ihtiyaç sahibi KOBİ’lere yardım etmek, ücretsiz projeler ile sorunlarını çözmeye çalışmak sorumluluk anlayışına sahiptir ve 3 yıldır bunu yapmaktayız. Bunu yapmazsak Kümeleşme Anadolu’ya yerleşemez. Sektörler ancak kümeleşerek yüksek teknolojiye, nano-teknolojiye geçebilirler. KOBİ’lerin tek başları na bunu yapmaları mümkün değildir. Nano-teknolojiye geçemeyen KOBİ’ler, 15-20 sene içerisinde yok olacaklardır.

“MODELİMİZİN KALBİNDE ÜNİVERSİTE VAR”
Prof. Dr. Güvenç, özellikle Türkiye makine sektörü için kümelenme faaliyetlerinin önemini ise şöyle açıklıyor: “Makine sektöründeki toplam ithalat, toplam ihracattan çok fazladır. Sektörümüzün aleyhine olan bu durumu düzeltmek ancak kümeleşerek mümkün olur. Bizim kümeleşme modelimizde, kümenin kalbinde Üniversite vardır, bunu aklımızdan çıkarmayacağız. Üniversitenin proje proje/ tez çalışmalarını ve tüm hocalarının tam desteğini almış sektör, yakın gelecekte daha rekabetçi olacaktır. Bunları nasıl yapacağımızı hazırladığımız stratejik planda kısa, orta, uzun vade şeklinde düzenledik. Bu planı Ankara’da 3 yıldır uyguluyoruz. Kümeleşen sektör, daha sağlıklı olur, işlerini daha bilinçli yapar, verimli olur, üretim planlamasını iyi yapar, insan kaynaklarını daha iyi yönetir, pazarlamayı daha iyi yapar. Üniversitenin tam desteğinin faydalarını saymakla bitiremeyiz. Nano-teknoloji, makine sektörünü de çok etkileyecektir, bu nedenle kümeleşemeyen sektör 15-20 sene içerisinde çok zor duruma düşecek ve rekabet şansını kaybedecektir.

” OSTİM İŞİM KÜMELENMESİ FAALİYETLERİ
Prof. Dr. Güvenç, OSTİM İŞİM Kümelenmesinin faaliyetlerini ise şöyle sıralı- yor: “17 Mart 2007 tarihinde Çankaya Üniversitesi – Ostim OSB ilk işbirliği protokolünü imzaladı. 6 ay süren Haftalı k düzenli toplantılar gerçekleştirildi. İlk 6 ay Ostim’deki ana sektörlerin analizi yapıldı, analiz sonucunda İş ve İnşaat Makineleri sektörünün en güçlü sektör olduğu tespit edilerek İş ve İnşaat Makineleri Kümesi (İŞİM) Kümelenecek Pilot sektör olarak seçildi. 6 ay kadar sektör üzerinde çalışarak Kümeleşme politikamızı (yol haritamızı) hazı rlandık.” Üniversite-Sanayi işbirliğine değinen Prof. Dr. Güvenç, “Çankaya Üniversitesi 2007-2008 Akademik Yılı içerisinde, Küme üyesi Firmalarımızdan 10 tanesine, Çankaya Üniversitesi’nde okuyan Endüstri Mühendisliği son sınıf 56 öğrencisi ile 8 Öğretim görevlisi tarafından 11 adet Bitirme Tezi projesi yapıldı” diyor. 10 ay süren bu projeler başarıyla tamamlandı. Projeleri yürütülen 10 Firmadan 7 tanesi yapılan bu proje sonuçlarını kendi işletmesinde uygulamaya koydu. Çankaya Üniversitesi 2007-2008 Akademik Yılı Bitirme tezi projeleri 24 Mayıs 2008’de Çankaya Üniversitesi’nde, 6 Haziran 2008’de ise OSTİM Organize Sanayi Bölgesi’nde Firmalara ve umuma açık olarak sunumları yapıldı. Prof. Dr. Güvenç, kafalarındaki modeli genele duyurmak için bir dizi ‘Küme Bilgilendirme Toplantıları ve Tanıtımı’ yaptıklarını söylüyor. İŞİM Kümesinin ana hatlarıyla yönetim organizasyon şeması ise şöyle: Konsey; genişletilmiş aktörleri içeriyor. Küme Yürütme Kurulu; 14 kişiden oluşuyor (12 KOBİ, 1 OSB, 1 Üniversite temsilcisi). Küme Geliştirme Ekibi; Çankaya Üniversitesi’nin farklı disiplinlerden olan 20 hocasından oluşuyor. Ayrıca kurulan koordinasyon ekibinde de 2 uzman çalı- şıyor. KOBİ’ler ile Küme geliştirme ekibi arasındaki haberleşmeyi sağlıyorlar, Yürütme Kurulu’nun kararları hakkında da KOBİ’leri bilgilendirirler.

OSO İLE ORTAKLIK
İŞİM Kümesi olarak Ortak Satın-alma Organizasyonu OSO A.Ş. ile ortaklık kurduklarını da aktaran Prof. Dr. Güvenç, “Ortak Satın-alma çalışmamızın sonucunda Küme Yürütme Kurulumuzca yapılan toplantıda OSO-Line A.Ş.’ye ortak olma kararı aldık. Bu sayede birçok hammadde ve genel giderler kaleminde tasarruf sağlanacaktır” diyor. Ankara’da kurulan KOMATEK 2009 Fuarı- na İŞİM Kümesi’nin ev sahipliği yaptığı- na da değinen Prof. Dr. Güvenç, fuarında ve benzer yerlerde dağıtılmak amacı yla İŞİM Kümesi Rehberi hazırlanarak dağıtıldığını söylüyor. Prof. Dr. Güvenç, 2009 yılında gerçekleşen hedeflerini ise şöyle sıralıyor: “Aylık sabah kahvaltısı programlarına devam edildi. Küme Yürütme Kurulu ile her 15 günde (veya gerektikçe) bir toplantı düzenlenmekte. Kabul edilen 2 AB Projelerinin yürütülmesi devam edildi. Firmalara eğitimler verildi. SMEnet Kobi portalı transferi (İspanya’dan) yapıldı. Anket uygulandı. Anket sonuçlarının raporlandı. SWOT analizi yapıldı. SWOT analizi sonuçları nın raporlandı. Strateji öncelik listesi hazırlandı. Yöneticilerle toplantı yapı ldı. Orijinal ”MENS” projesinin Türkçeye çevrilmesi v.b. OSO-Line Ortak satın alma organizasyonuna ortak olundu. İŞİM Kümesinin tüm envanterinin çıkartmak için Anket çalışması yapıldı. Çankaya Üniversitesi son sınıf bitirme projelerine diğer bölümleri de katarak devam ediliyor. Lobicilik Faaliyetlerine devam ediliyor. Küme altyapı faaliyetleri çalışılıyor.”

“ORTAK VERİTABANI GELİŞTİRMEYİ HEDEFLİYORUZ”
Prof. Dr. Güvenç, 2010 yılındaki hedeflerini ise şöyle sıralıyor: “Ortak veritabanı n geliştirilmesi. Anadolu Kümeler Birliğ ini kurmayı planlıyoruz. Küme Firmaları na çeşitli konularda eğitimler verildi. Eğitim Konuları: Kümelendirme Bazlı Kalkınma Modeli Stratejik Planlama, Girişimcilik ve İnovasyon, finans, Pazarlama (ihracat), Maliyet Muhasebesi, Yerleşim Planlaması, Üretim Planlaması, Tedarik Zinciri Yönetimi, KKP (Kurumsal Kaynak Planlaması) ve Bilgi Sistemleri, şirketlerde Kurumsallaşma.” Önümüzdeki 3 yıllık plan dâhilinde, Kümenin tanıtım ve pazarlama faaliyetlerine devam edeceklerini aktaran Prof. Dr. Güvenç, “Lobicilik faaliyetlerine, Küme altyapı faaliyetlerine dönük çalışmaları- mıza devam edeceğiz. Ayrıca ortak veritabanı nın geliştirilmesini yapacağız. Pilot projelerin Çankaya Üniversitesi’nin diğer bölümlerine de yaygınlaştırılması- na devam edeceğiz. Küme firmalarına hizmet edecek ortak tesis yapılandırma larının projelendirmesine başlanacak” diyor. Prof. Dr. Güvenç şöyle devam ediyor: “İzleyen 5 yıllık plan dâhilinde; Kümeye yüksek teknolojinin transferi, Küme ürün ve üretim süreçlerine nanoteknoloji uygulamalarının entegrasyonu, Küme Firmalarına hizmet edecek ortak tesislerin işletimi gerçekleştirilecek.”

“2009-2010 AKADEMİK YILINDA DA 44 PROJEDE YER ALACAĞIZ”
Prof. Dr. Güvenç, sektörde yer alan Firmalarla yürüttükleri projeleri ise şöyle sıralıyor: 2007-2008 akademik yılında yaptığımız projeler ve Firmalar; Arel’de; üretim planlaması sistemi iyileştirilmesi, Özgen Makina’da; maliyet mühendisliği çalışması, Yıldırım Mühendislik’te; maliyet analizi, Özgen Makina’da; yerleşim planı iyileştirmesi, Polat Makina; maliyet analizi, Gülhan Kauçuk; maliyet analizi sistemi, Hidrolift’de; tezgah yükleme ve çizelgeleme problemi, Tipisan’da; ürün ta- kip sistemi uygulamaları, Meka’da; envanter planlama, Palme Makina’da; ürün ağacı tasarımı ve verimlilik artışı, Karke Makina’da; yeni fabrika yerleşimi. 2008-2009 akademik yılında yaptığımız projeler ve Firmalar ise şöyle: “Palme Makina ile karışık montaj hattı dengeleme problemi ve hammadde stok kontrol sisteminin kurgulanmasının yanı sı- ra, tek boyutlu (boru) ve çift boyutlu (sac levha) kesim planlarının stoklar ve indirgenmiş talep doğrultusunda yapılması. Yıldırım Mühendislik’le hammadde/ara mamul/yedek parça/ mamul envanter sistemlerinin kurularak depoların yerleştirilmesini. Karke Makina ile fiyatlandırmaya temel olacak bir maliyet muhasebesi sistemi. Yavuz Mühendislik ve Yavuz Motor ile yeni ürün tipleri olan forklift’in motor ve şanzıman ile diğer aktarım elemanlarını kendisini üret üretmektedir. Prototip ürünlerin diğer aksamı uygun maliyet nedeniyle Çin’den temin etmektedir. Proje konusu, Çin’den temin edilen kısmı için, OSTİM merkezli bir tedarik zincirinin kurgulanması fizibilite çalışması. Birlik Makina, yakın atölyelerde ve yaklaşık 10 ayrı alanda yapılan üretim, yeni alınan büyük tezgahlar yüzünden yaşanan yerleşim problemi ve yaklaşık 10 ayrı alanda yapı lan imalat aşamaları için bir üretim planlama ve kontrol sistemi kurma. Assan İş Makinaları ile maliyet mühendisli- ği sistem tasarımı. Erdem Makina ile tesis içi yerleşim planlama sistemi.” Prof. Dr. Güvenç, 2009-2010 akademik yılında da 44 projede yer alacaklarını söylüyor. Ar-Ge destekli projelerine de değinen Prof. Dr. Güvenç şöyle devam ediyor: “KOBİküme ve KOBİağ isimli 2 adet AB Projemiz kabul edildi. (Eylül 2008) 234 bin Euro değerindeki ‘KOBİler İçin Sürdürülebilir İşbirliği Ağı’ Kobiağ başlıklı AB Projesi, 2 Aralık 2008 tarihinde OSTİ M OSB Müdürlüğü binasında ortakları n proje protokolü imzalaması sonucu resmi olarak başlatılmış oldu. 200 bin Euro’luk ‘’İşbirliğindeki KOBİ’lerin Sürdürülebilir Kümelendirilmesi İçin Stratejik Planlama’ KOBİküme başlıklı AB Projesi, 11 Kasım 2008 tarihinde OSTİM OSB Müdürlüğünde proje ortaklarının imzasıyla başlatıldı. Proje ortakları Çankaya Üniversitesi, OSTİM, İrlanda, İspanya ve Romanya.

” DÜNYADA BU İŞ 50 YILDIR YÜRÜTÜLÜYOR
Türkiye'deki kümelenme faaliyetlerini dünyadaki örnekleriyle karşılaştıran Prof. Dr. Güvenç, Türkiye’nin henüz işin başında olduğunu söyleyerek şöyle devam ediyor sözlerine: “Dünyada bu iş 50 yıldır yürütülmektedir. Çok geç kalınmı ş. Elbette zararın neresinden dönülse kardır, geciktirilmeksizin bütün sektörlerde benzer çalışmaların başlatılması gerekiyor. Avrupa ülkelerinde bin üzerinde değişik sektörde faaliyet gösteren kümeler var. Dünya genelinde 3 binden fazla küme olduğunu söyleyebilirim. Dünyadaki genel eğilim, bilgi yoğun, katma değeri yüksek ürünlere doğru kayma olduğudur.” Prof. Dr. Güvenç, Türkiye’de kurulmaya çalışılan Konya otomotiv yan sanayi, Adıyaman tekstil kümelerini ziyaret ettiklerini aktararak şöyle devam ediyor: “Bilgi alışverişinde bulunduk. Onlar da sürecin başındalar. Diğer kümelere destek veren üniversite maalesef yok. Bir üniversitenin tam desteğini almış, tek İŞİM kümesi bulunmaktadır. Anadolu Kümeler birliği aracılığıyla Kümeler arası bilgi aktarımı daha kolay olacak, işbirliği protokolleri yapılabilecek. Kümeler arası koordinasyon sağlanacak, böylece yıkıcı rekabetin önüne geçilebilecek. Ayrıca Küme Gözlem Evi de kurmamı z gerekiyor. Bu Gözlem Evi kümelerin ekonomik durumlarını, gelişmelerini takip etmeli. Anadolu Kümeler Birliğ i henüz kurulmadı ancak yakın gelecekte kurmayı arzu ediyoruz.” Prof. Dr. Güvenç ayrıca İŞİM kümesi olarak KOSGEB (Avrupa İşletmeler Ağı) ve İMMB (İş Makineleri Mühendisler Birli- ği) ile iş birliği amaçlı iki protokol imzaladı klarını söylüyor.   SPOT: “ Diğer kümelere destek veren üniversite maalesef yok. Bir üniversitenin tam desteğini almış, tek İŞİM kümesi bulunmaktadır. Anadolu Kümeler Birliği aracılığıyla Kümeler arası bilgi aktarımı daha kolay olacak, işbirliği protokolleri yapılabilecek.”