Ankara’da Milli Eğitim Bakanlığı ve Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı’nın (JICA) ortaklaşa düzenlediği 6. MEB Robot...

Ankara’da Milli Eğitim Bakanlığı ve Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı’nın (JICA) ortaklaşa düzenlediği 6. MEB Robot Yarışması15-16 Mayıs 2012 tarihinde yapıldı. 790 yarışmacıyla 653 robotun katıldığı yarışmada dört kategoride dereceye girenlere ödülleri verildi.

Ankara Başkent Voleybol Salonu’nda 15-16 Mayıs 2012 tarihinde düzenlenen 6. MEB Robot Yarışması’nın bu yılki teması “Deprem Yaralarını Robotlar Sarıyor” oldu. “Canları Kurtarır Ahican” sloganıyla lanse edilen yarışmayı Milli Eğitim Bakanlığı ve Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı birlikte düzenledi. 790 yarışmacının katıldığı yarışmada ülkemiz orta ve yükseköğretim seviyesindeki okul ve kurumlarda endüstriyel otomasyon teknolojileri alanında öğrenim gören öğrencilerin bilgi ve deneyimleri paylaşıldı.

Toplumda mesleki ve teknik eğitim konusunda farkındalık yaratılması amacıyla ülkemizde bu yıl altıncısı düzenlenen Uluslararası Robot Yarışması, endüstriyel otomasyon ve robot teknolojileri konusunda yapılan çalışmaların tanıtımına katkı sağladı. İki gün boyunca süren yarışmada üniversite, lise, mesleki ve teknik liselerden öğrenciler yarıştı.

653 ROBOT, DÖRT KATEGORİDE YARIŞTI

“Temalı”, “Çizgi İzleyen”, “Sumo” ve “Mini Sumo Robot” kategorilerinde düzenlenen yarışmaya çok sayıda yarışmacı katıldı.

Orta ve yüksek öğretim öğrencilerinin yarışmak üzere ürettikleri robotlarla 117 kurumdan 272 öğretmen eşliğinde, 790 yarışmacı 653 robotla yer aldı. Gazi Üniversitesi ve Orta Doğu Teknik Üniversitesi Robot Kulüpleri, 6’ncı MEB Robot Yarışması’nda bilgi ve deneyimleri ile hakem heyeti olarak destek verdi.

Düzenlenen yarışmada “Mini Sumo Robot” kategorisinde birinci Ankara’dan çıktı. ‘Minislon’ ismindeki robotla İskitler Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi yarışmayı kazanan okul oldu.

‘Öfkeli’ isimli robotla Tokat’tan yarışmaya katılan Zile Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi ikinci oldu. Adil Karaağaç Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Konya’dan katılım göstererek ‘Acar’ isimli robotuyla üçüncü oldu. Jüri Özel Ödülü’nü ise ‘Cuma’ isimli robotuyla aynı zamanda kategorinin birincisi olan İskitler Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi aldı.

“Sumo Robot” kategorisinde İstanbul Teknik Üniversitesi birinciliği kazandı. ‘Darpzen’ isimli robotuyla yarışmaya katılan üniversitenin ardından yine İstanbul’dan yarışmaya katılan Haydarpaşa Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi ikinci oldu. ‘Gladiator’ isimli robot sayesinde Haydarpaşa Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi ödülü aldı.

‘Baba’ isimli robotla Kocaeli’nden yarışmaya katılan Özel Enka Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi üçüncü oldu. “Sumo Robot” ka-tegorisinde Jüri Özel Ödülü’nü almaya hak kazanan ise ‘Neşter’ isimli robotla Karabük Üniversitesi oldu.6’ncı MEB Robot Yarışması’nın üçüncü klasmanını ise “Çizgi İzleyen” kategorisi oluşturdu. Söz konusu kategoride birincilik, ikincilik ve üçüncülük ödülünü kazanan okullar Ankara’dan çıktı.

‘Atilla’ isimli robotla Kazan Efes Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi yarışmayı kazandı. ‘Zeyno’ isimli robotla Gölbaşı Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi ikinci olurken ‘Güney’ isimli robotla Kazan Efes Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi üçüncülük ödülünü de aldı. “Çizgi İzleyen” kategorisinde önemli dereceler kazanan söz konusu okul aynı zamanda Jüri Özel Ödülü’nü de ‘Dalkoçoğlu’ isimli robot oldu. Yarışmanın son kategorisi olan “Temalı Robot” kısmında ise diğer bölümlerden farklı olarak En İyi Tasarım Ödülü verildi.

Ankara’dan yarışmaya katılan Balgat Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi ‘Otovan’ isimli robotla En İyi Tasarım Ödülü’nü aldı. Söz konusu kategorinin birinciliği ise ‘Kovan’ isimli robotla Adil Karaağaç Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi kazandı. ‘Sarduri’ isimli robotla yarışmaya Kocaeli’nden katılan Atatürk Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi ikinci, ‘Yardımsever’ isimli robotla Ankara’dan katılan Yenimahalle Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi üçüncü oldu. Jüri Özel Ödülü’nü ise Yozgat’tan yarışmaya katılan ‘Yerköylü’ isimli robotla Yozgat Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi aldı.    

“ZANAATKARLIK KÜLTÜRÜ ETKİLİ OLDU”

Milli Eğitim Bakanlığı ortaklığında düzenlenen yarışmaya dair açıklama yapan yetkililer bu sene yarışma kotu olarak tasarlanan robota zanaatkarlık kültüründen gelen “Ahi’den” esinlenerek  ”Ahican” adını verdiklerini söylediler. 6’ncı MEB Robot Yarışması’ ile ilgili açıklama yapan yetkililer şunları kaydetti: “Yarışmamızın bu seneki teması “Deprem Yaralarını Robotlar Sarıyor”, sloganı da “Canları Kurtarır Ahican” olarak belirlendi. Yarışmanın maskotu olarak tasarlanan robota zanaatkarlık kültüründen gelen “Ahi’den” esinlenildi.

Bu duruma istinaden yarışma maskotumuzun ismi “Ahican” oldu. Milli Eğitim Bakanlığı olarak bundan sonraki amacımız robot yarışmasını uluslararası platformlara taşımaktır. Ülkemizde yapılan yarışmada birinci gelen yarışmacıların uluslararası yarışmalarda deneyim kazanmasını sağlamaya çalışacağız. Bu bilgi ve deneyimlerin okullarımıza ve sektöre aktarmaları için çaba sarf ediyoruz.”

MİNİ SUMO BİRİNCİSİ: İSKİTLER TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ

Yarışmaya ‘Mini Sumo’ kategorisini kazanan robot ‘Minislon’ ile katıldıklarını ifade eden İskitler Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Müdür Yardımcısı Esat Avcı; robotun hazırlanış aşamasıyla ilgili şunları anlattı: “Beş kişilik öğrenci grubu tarafından robotumuz hazırlandı. Kayıtlarda iki öğrenci yazılabildiği için diğer öğrenciler başka robotlara yazıldılar.

Bahadırhan Yılmaz, Hikmet Bora Tapan, Furkan Öztürk, Mustafa Kolsuz, Kadir Bülen isimli öğrenciler bu çalışmalara katıldı. Ancak yarışmaya Bahadırhan Yılmaz ve Hikmet Bora Tapan adına kayıt yaptırıldı. Yarışma tarihinden iki ay kadar önce robot son şeklini almaya başladı ve robot yapımında kullanılacak malzemeler kesinleşti.

Motor ve sensör siparişleri verilerek devre çizimlerine başlandı. Robotta kullanılacak program için algoritmalar çıkarıldı. 6 V’luk 320 Rpm’lik motorlar, sharp (dört adet) ve SunX (bir adet) optik sensörler kullanıldı. Zemini algılaması için ise tabanda iki adet CNY70 sensörleri kullanıldı.

Motorlara 16 volt verilerek 1000 devir civarına çıkmaları sağlandı. Robot üzerinde bulunan anahtar grubu ile rakibe göre taktik belirleyebiliyor. Söz konusu Robot Yarışması’nın 2007 yılında seçmelerinde ‘Sumo’ kategorisinde 2’nci olduktan sonra 2.-3.-4. Robot Yarışmaları’nda ‘Temalı’ kategoride birinci olduk. Robot çalışmaları, okulumuzda Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alanı kapsamında yapılıyor. Diğer alan öğretmenlerinden ve atölyelerinden yapım esnasında faydalanılıyor.”  

SUMO BİRİNCİSİ: İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

Yarışmaya ‘Darpzen’ isimli robotla katılan İTÜ İmalat Mühendisliği 4. sınıf öğrencisi İbrahim Savrukoğlu; “Sumo robotlar Japon geleneksel sporu olan sumo güreşinin otonomlaştırılmış halidir. Genel anlamda yarışmadan bahsedecek olursak rakibini algılayıp çizgi dışına ittiren robot yarışmayı kazanmış olur.

Tabi oyun kuralları çerçevesinde bazı kısıtlamalar mevcut. İşte bu kısıtlamalar ve amaç dahilin-de robotların birbirleriyle mücadele etmesi tam bir mühendislik sorunu haline geliyor. 6’ncı MEB Robot Yarışması birincisi Darpzen’de böylesine kendi içerisinde komplike bir soruna optimum çözümün bulunması sonucunda ortaya çıktı. İTÜ Makine Fakültesi Robotik Kulübü olarak tecrübe ve emeklerimizin sonucunda Darpzen’in imalatına 2011 Temmuz ayında, çok sayıda araştırma yapılarak ve CAD programlarında üç boyutlu dizayn yaparak başladık.

Robotun son haline gelmesi yaklaşık olarak 10 ay süre aldı. İmalat ve Makine Mühendisliği öğrencisi olmam sebebiyle öncelikle robotun mekanik olarak sorunsuz olması ilk hedefimdi. Malzemeler, redüktör ve motor çeşidi belirlendikten sonra tasarımın bilgisayar ile gerekli mukavemet, ağırlık kontrolü ve dinamik haldeki kuvvetleri analizi yapıldı. Kağıt üzerinde tamamlandıktan sonra imalata şasinin su jeti ile kesilmesiyle başlandı. Fakat bilgisayar analizleri ne kadar çok yaklaşık sonuçlar veriyor olsalar da gerçekte durum programlarda olduğu gibi olmuyor maalesef.

Yine Makina Fakültesi öğrencisi olmamızın verdiği imkan ve yetenekle Darpzen’i mekanik olarak son şekle zor da olsa getirebildik. Makina Mühendisliği öğrencisi Fırat Dede elektronik devreyi robota entegre etti. Darpzen’de beş adet kızılötesi rakip sensörü ve iki adet yine kızılötesi kontrast çizgi sensörü bulunuyor.

İTÜ Elektronik Mühendis-liği öğrencisi Mert Kahyaoğlu, Maki-na Fakültesi’nden başta Fırat Dede, Veysel Özdil ve Utku İlkimen’in özverili çalışmalarıyla Darpzen’i stabil hale getirdik. Darpzen sumo robotu iki motor iki tekerlek yerine dört motor, dört tekerlek mekanizmasından oluşuyor. Robot 20 cm x 20 cm taban boyutunda 3 bin 60 gr. ağırlığında ve dört adet 48 V, 90 W gücünde yüksek verimli motorlara sahiptir.

Dişlilerimizdeki düşürme oranı ise 2.5:1’dir. Tekerlekler 1000 rpm (dakikada 1000 tur atmakta) ve tekerlek çaplarımızın 50 mm olduğu düşünülürse robot yaklaşık 2.62 m/s hızla gitmektedir. Kısaca elektronikten bahsedecek olursak mikrokontrolcü olarak pic 16f877 modelini ve motor sürücü olarak da mosfet devresi kullandık. Motorları ve elektronik devreyi 4 adet 12 Volt gerilim verebilen 350 Mah lipo pil beslemektedir. Ve son olarak da programlamayı Pic Basic dilinde yaptık” dedi.

ÇİZGİ İZLEYEN BİRİNCİSİ: KAZAN EFES TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ

‘Çizgi İzleyen’ kategorisinin birincisi Kazan Efes Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Okul Müdürü Yaşar Arı; “Bu kategoriye toplam 13 robot ile katıldık. Robotlarımızdan altı tanesi ilk 10 robot arasındaydı. Yarışma duyuruya çıktığı andan itibaren çalışmalar başladı.

Çizgi izleyen robotun en hızlı gidebilmesi için kullanılacak malzemelerin belirlenmesi için beyin fırtınası yapılmaya başlandı ve tasarım aşamasına geçildi. Robotun aerodinamiği en iyi şekilde hazırlandı.

Robot hareket halinde iken hızın azalmaması için oluşacak ters rüzgara karşı gerekli tedbirler alındı ve yazılım üzerinde çalışıldı. İşin en uzun süren kısmı burasıydı.

Robotun çizgiyi en kayıpsız şekilde takip edebilmesi için yapılan tüm kalibrasyonlar yarışma gününe kadar devam etti. Hatta yarışma günü bile yazılımda birçok değişiklik yapıldı.

Robotumuz ön tarafında bulunan sekiz adet sensörden gelen analog bilgileri işleyip, arka tarafında bulunan iki adet motorun hızını kontrol ederek kendisini çizgi üzerinde tutmayı başarabilen bir robottur.

MEB’in düzenlemiş olduğu yarışmadan önce bazı üniversitelerin de düzenlemiş olduğu yarışmalar yıl içerisinde oluyor.

Bu yarışmalardan Ankara ili içerisinde bulunanlarına katıldık. Başka illerdeki yarışmalara ise maddi imkansızlık nedeniyle gidemedik. Ankara’da ilk olarak düzenlenen ODTÜ 9. Uluslararası Robot Yarışmasında 1.’lik ve 2.’lik dereceleri aldık. Çankaya Üniversitesinin düzenlemiş olduğu robot yarışmasında ise 1.’lik, 2.’lik ve 3.’lük dereceleri aldık” dedi.

TEMALI ROBOT BİRİNCİSİ: ADİL KARAAĞAÇ TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ

Adil Karaağaç Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alan Şefi Yüksel Çınar ise ‘Kazan’ isimli robotlarıyla ilgili olarak şunları söyledi: “Mart ayı başında yarışma kuralları açıklandıktan sonra öncelikle yarışma alanının basit bir benzeri laboratuvarlardan birine kuruldu. Yarışmanın en iyi şekilde geçebilmesi için yarış pisti en iyi şekilde uygulanmaya çalışıldı. Daha sonra motor ve sensörlere karar verildi.

Mekanik aksamı tamamlandık-tan sonra elektronik kontrol devresi yapıldı ve adım adım programlamaya geçildi. Robotun yapımı Endüstriyel Otomasyon Teknolojileri Alan Öğretmeni Ramazan Demirkan ve Ramazan Topuz’un rehberliğinde Sinan Cansever ve Mehmet Çiylez isimli öğrenciler tarafından yapıldı.

Yaklaşık iki ay gibi bir süre içerisinde tamamlandı. Yarışmaya katılan söz konusu robotun özellikleri ise dört adet 12 V ile çalışan DC motor, üzerine konan yardım paketini algılayan bir sensör ve siyah renkli yol üzerindeki beyaz çizgiyi algılamak için siyah beyaz ayrımı yapan sensörler kullanılmasıyla oluştu. Elektronik kontrol sisteminde bir mikro denetleyici mevcut olup, yarış pistinde kendi kendine hareket edecek şekilde programlandı.

Robot tamamen otonom olup yoldaki şartlara bağlı olarak kendi kendine karar verebiliyor. Okulumuz 2005’ten itibaren robot yarışmalarına katılıyor. Üniversiteler arasında yapılan robot yarışmalarına ilk defa katılan ve sürekli başarılar elde eden bir meslek lisesiyiz.”