Sanayi ve Ticaret Bakanı olduğu dönemde Karadeniz Bölgesi’nin radyasyondan etkilenmediğini kanıtlamak için...

Sanayi ve Ticaret Bakanı olduğu dönemde Karadeniz Bölgesi’nin radyasyondan etkilenmediğini kanıtlamak için içtiği çay ile hatırlanan Hüseyin Cahit Aral, aslında Türkiye’nin patentli ilk dizel motorunu üreten ve birçok önemli projeye imza atan bir makine mühendisi.

Hüseyin Cahit Aral, 1927 yılında Elazığ’da doğdu. Öğretmen babasının müfettiş olmasının getirdiği tayinler sonucunda, lise yıllarına kadar çocukluğunu Ardahan, Kars, Zonguldak ve Elazığ’da geçirdi. İstanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi’ne giriş sınavına tren kazası nedeniyle gecikmesine rağmen sınavdan tam puan alarak fakülte sınavını kazanır. Mezun olduktan sonra 1951-1959 yılları arasında Karayolları 6. Bölge Müdürlüğünde önce mühendis olarak başlayıp ardından Atölye, İşletme ve Makine Şefliği’ne yükselen Cahit Aral, önemli buluşlara imza atar. 700’den fazla makineyle ilgilenirken; makinelerin yaptığı arıza ve kazaların sebeplerini araştırıp çözümler arar. Arabaların virajlarda denge kaybetmeden ve devrilmeden güvenli bir şekilde gidebilmesini sağlayan bir sistem geliştirir. Cahit Aral, santrifüj kuvvetini dengeleyen “Aral Amortisitabilizatörü” adını koyduğu bu buluşuyla 1952 yılında ilk patentini alır. 1954’te buluşunu 30 bin dolara Chrysler’e satar. Chrysler, hidrolik yerine hava kullanarak değiştirdiği buluşu ise 2 milyon dolara bir Alman otomobil firmasına pazarlar. 1959 yılında Kayseri Orta Anadolu Mensucat Fabrikasında Teknik Müdür ve Genel Müdürlük görevini üstlenen Aral; bir örneği Rahmi Koç Müzesinde bulunan patentli ilk Türk dizel motorunu ise 1964 yılında üretir. Buluşun ana teması, mazotun havaya tamamen karışıp yanmasını sağlayan enjeksiyon sistemidir. Jeneratörlerde ve su pompalarında kullanılan ve 25 tane üretilen bu motorun hayata geçme aşaması ise zorluklarla doludur.

SANAYİ VE TİCARET BAKANLIĞI DÖNEMİ

Cahit Aral’ın, buluşunu hayata geçirme aşamasında verdiği bu mücadeleler ise, genç girişimci ve mucitlere önemli tavsiyeler içeriyor. Motoru oluşturan parçaların her biri başka bir şehirde ve başka fabrikada yaptırılır. Türkiye’de üretilmeyen bazı parçalar ise ithal edilir. 1961 yılında başlayan proje 1964’te bitirilir. 1968-1982 yılları arasında, Kayseri’de Meysu, Meybuz, Çoban Yem Sanayi, Örgi fabrika ve tesislerinin İdare Meclisi Başkanı olarak çalışan Cahit Aral; Anavatan Partisi Kurucu Üyeliği, 17. Dönem Ankara, 18. Dönem Elazığ Milletvekilliği ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı görevlerinde bulundu. 1983- 1987 yılları arasındaki Sanayi ve Ticaret Bakanlığı döneminde, küçük sanayi sitesi ve organize sanayi bölgeleri yapım faaliyetlerine önem verildi. 47 adet küçük sanayi sitesi bitirilerek hizmete açıldı ve 137 küçük sanayi sitesinin de yapımına başlandı. El sanatlarının teşvik maksadıyla girişimcilere 2 bin 500 halı ve kilim tezgahı dağıtıldı. Yine 1983-1987 yılları arasında Bor, Ağrı ve Elbistan şeker fabrikaları işletmeye alınarak şeker fabrikası sayısı 29’a yükseltildi. 1987 yılında 1. Sanayi Şurasının düzenlenmesine öncülük eden Cahit Aral, çeşitli kesimlerin katılımıyla sanayi sektörlerinin içinde bulunduğu durumun tartışılmasını, problemlere çözüm yolları aranmasını sağladı.

İÇTİĞİ ÇAY GÜNDEMDEN HİÇ DÜŞMEDİ

Çernobil’deki nükleer santral kazasından sonra radyasyon endişesinden Karadeniz Bölgesindeki çay ve fındık üreticileri olumsuz etkilendi. Cahit Aral, dönemin Sanayi Bakanı olarak, halka “içiniz rahat olsun” mesajı vermek için kamera önünde çay içti. Bu davranışından sonra geçmişindeki başarıları unutulan Aral’ın tavrı ise yıllarca eleştirildi. Türkiye’de nükleer santral kurulması tartışıldığında akla gelen isim daima o oldu. Daha sonra içtiği çay hatırlatılarak yöneltilen soruları Aral, “Hala yaşıyorum, üç değil 10 nükleer santral kurulsun” diye yanıtlamıştır. Yakın dostları Cahit Aral’ı; “Anında, çok isabetli karar verebilen, projelendirebilen bilgi birikimine ve zekaya sahipti. Zaman mevhumu onun için yoktu, uyurken bile düşünebilen biriydi” olarak hatırlıyor. Evli ve dört çocuk babası olan Aral, 1 Kasım 2011 tarihinde 84 yaşında kalp yetmezliğinden vefat etti.