TÜBİTAK’ın elektronik yayını Bilim Genç’in, yeni nesli robot teknolojileriyle tanıştırmak amacıyla düzenlediği Robot Bilim...

TÜBİTAK’ın elektronik yayını Bilim Genç’in, yeni nesli robot teknolojileriyle tanıştırmak amacıyla düzenlediği Robot Bilim Şenliği etkinliğinde İzmir Güzelcan Kardeşler Ortaokulu öğrencileri Arda Eren Işık, Eren Koç, Eda Top, İrem Koç, Perçem Yüksel’den oluşan beş kişilik ekip, Cankurtaran Madenci Robot çalışmasıyla birinci oldu. Proje Koordinatörü Betül İl ve Danışman Öğretmen Şekibe Tas, öğrencilerinin çalışmaları hakkında sorularımızı yanıtladı.

Bilimsel proje yarışmalarına katılmaya nasıl karar verdiniz? Ödüllü projenizle ilgili teknik bilgileri paylaşır mısınız?

Betül İl: Hangi mesleğe sahip olursak olalım, inandığımız bir şey varsa o da yaptığımız işin farklılık yaratması gerektiğidir. Bu doğrultuda sadece derse girip müfredatı yetiştirmenin dışında “Farklı neler yapabiliriz?” diye sürekli araştırma halindeyiz. TÜBİTAK Bilim Fuarı için okul başvurumuzu yapmamızın ardından, Türkiye’de ilk kez pilot uygulama olarak başlatılan Robot Bilim Atölyesinin başvurularıyla karşılaştık. İlk andan itibaren çok heyecanlandığımız ve içinde yer almak istediğimiz bir proje oldu. Okul yöneticilerimizin desteğiyle de kendimizi projenin içinde bulduk. Öncelikle bizler eğitim aldık ve belirlediğimiz otuz öğrencimize aldığımız eğitimi aktardık. Cankurtaran Madenci Robot projesiyle maden ocaklarında çalışma şartlarının iyileştirilmesi ve çalışanların tehlikelerden korunması yönünde önemli adımlar attık. Robotumuzda beş algılayıcı kullandık. Çizgi takip ederek normal şartlarda yük taşıyan robotumuz iş yapma kolaylığı sağladı. Maden ocağının içindeki ve dışındakiler arasında iletişimi sağlamak için eklediğimiz ses algılayıcımız ekstra güç kaybını azalttı. Bunların dışında tehlikeli durumlar için sıcaklık ve engel algılayıcı ekledik. Sıcaklık belli bir değere ulaştığında robotumuz kırmızı led ışığını yakıyor. Herhangi bir göçük anında, önüne bir kaya parçası geldiğindeyse engel algılayıcı sayesinde siren çalıyor ve uyarı da bulunuyor. Robotumuza gaz sensörü eklenerek ve gaz ölçümü de yapabilecek hale getirilebilir. İnsan hayatı ve emeği önemlidir, paha biçilemez. Biz de teknolojiyi bu alanda kullandık.

Öğrencilerinizin projeye katkısı hangi düzeyde gerçekleşti? Proje üzerinde ekip olarak ne kadar bir süre çalıştınız?

Öğrencilerimiz projenin her aşamasında çok aktif görev aldı. Projenin oluşumu ve geliştirme aşamasında bizleri şaşırtacak fikirler öne sürerek çıtamızı her seferinde biraz daha yükseğe taşıdılar. Pilot uygulama aşamasında olan bu projede zaman yönünden aksaklıklar yaşadığımızı söyleyebiliriz. Tüm bunlara rağmen Cankurtaran Madenci Robot projemiz üç-dört aylık sürede ortaya çıktı.

Bilimsel projelerin öğrencilerin eğitimi üzerindeki etkisini nasıl görüyorsunuz?

Bilimsel projeler öncelikle öğrencilerin yaratıcılıklarını artırıyor. Ayrıca ezber ve kalıp bilgilerin dışına çıkarak problem çözme becerisi kazandırıyor. Projeyi tamamladıktan sonra yeni bir şey ortaya çıkarmış oldukları için kendilerine olan güvenleri de artıyor. Özellikle proje sunumunda toplum içinde kendini ifade edebilme yeteneklerinin de geliştiğini gözlemliyoruz. Dolayısıyla bilimsel projeler öğrencileri okul ve derslerin yanı sıra hayata da hazırlıyor.

Benzer yarışmalarda eğitim kurumunuzun ödüle layık görüldüğü projeler var mı?

Okulumuz her yıl düzenli olarak “Bu Benim Eserim” yarışmasına katılıyor. Ayrıca geçen sene özel bir okulun yaklaşık 12 yıldır düzenlediği bir yarışmada, ilk elemeleri geçerek sergiye çıkma hakkını kazandık. Bu seneyse Cankurtaran Madenci Robot projesi ile İzmir ve Manisa grupları içinde 5. sınıflar birincisi olduk. Ardından katıldığımız TÜBİTAK Bilim Genç Robot Şenliği-Ankara Finallerinde Güvenlik Robotları Kategorisinde (sınıf kademesi ayrımı olmadan) Türkiye birincisi olmaya hak kazandık.

Projeniz hangi alanlarda kullanılabilecek? Sağladığı somut katkılar neler olacak?

Şekibe Tas: Projemiz her alanda geliştirilmeye açık. Son zamanlarda yaşanan maden kazalarını önlemek amacıyla geliştirildiğinden, maden ocağı işleten sanayi kuruluşları için güzel bir örnek teşkil ediyor. Projemizde farklı algılayıcılar kullanıldığından aslında her kuruluş kendi alanına uygun bir kullanım şekli planlayabilir.

Projenize kimler maddi destek sağladı? Yeni proje çalışmaları var mı?

Projemize araştırma geliştirme ve donanımsal faaliyetlerin karşılanması noktasında TÜBİTAK, Robotsan, okul yöneticilerimiz ve ekibimizde bulunan arkadaşlarımız katkı sağladı. Daha kapsamlı hale getirmek için üzerinde çalıştığımız projelerimiz mevcut.

Üniversite-sanayi işbirliği öncesi gençlerin ortaokul düzeyinde bilim projelerinin içinde yer almasının ne gibi artılar kazandıracağını düşünüyorsunuz?

Öğrencilerin projelerin içinde yer alması akademik gelişimleri açısından önemli olduğu gibi yaratıcılıklarını da artırıyor. Araştırma yetisi kazanmış bir öğrencinin ileride daha kapsamlı ve verimli projelere imza atacağına inanıyoruz. Proje yönetimi bilgisi ve planlı çalışma konularında, öğrencilerin kendilerini bu yolla, erken yaşta geliştirdiğini düşünüyoruz. Ayrıca söz konusu projelerde öğrencilerin işbirliği içinde çalışması, toplum içinde daha sosyal hale gelmelerini sağlıyor.

Eklemek istediğiniz herhangi bir şey var mı?

Ülkemizde son dönemlerde TÜBİTAK’ın vermiş olduğu destekler öğrenciler üzerinde önemli katkılar sağlamaktadır. Proje takibi ve öğrencilerin projelere entegre edilmesi konusunda öğretmenlere büyük sorumluluklar düşmektedir. Öğretmenlerin güncel olarak bu projeleri takip etmesi ve okul yönetiminin de her konuda destek olması öğrencilerin gelişimi açısından büyük önem taşımaktadır.

Proje fikri nasıl ortaya çıktı? Neden bu proje içinde yer almak istediniz?

Arda Eren Işık: Son dönemlerde ülkemizde maden ocaklarında yaşanan felaketleri görünce kayıtsız kalmamamız gerektiğini düşündüm. Öğretmenlerimin de proje içeriği hakkında bilgi vermesinin ardından grup arkadaşlarımla beraber maden ocaklarında güvenlik ile ilgili bir proje yapabileceğimizi kendilerine söyledik. Öğretmenlerimiz de fikrimizi onaylayarak destek verdi. Doğru bir karar verdiğimiz için kendimizi şanslı görüyoruz.

Proje süresince kimlerden destek aldınız? Projenin eğitim hayatınızda size neler kattığınız düşünüyorsunuz?

Arda Eren Işık: Proje süresince öğretmenlerimizden ve ailelerimizden büyük destek gördük. Bu proje bize özgüven kazandırmanın yanı sıra bir sonraki projeler için de motivasyon sağladı. Özellikle TÜBİTAK’ın davetlisi olarak Ankara’ya gittiğimizde ODTÜ ve Hacettepe Üniversitesi’ni görme şansına sahip olduk. Üniversiteler içinde hazırlanan programlar, üniversite hayatı hakkında bilgi vererek ufkumuzu genişletti.