İş Bankası Grubu içerisinde 2000 yılında kurulan İş Girişim Sermayesi, yüksek büyüme potansiyeline sahip KOBİ’leri...

İş Bankası Grubu içerisinde 2000 yılında kurulan İş Girişim Sermayesi, yüksek büyüme potansiyeline sahip KOBİ’leri, sermaye ihtiyaçlarını karşılayarak gelişimleri süresince destekliyor. Girişimcilere büyüme finansmanı sağlıyor ve yol haritalarını yapılandırmada kurumsallık, strateji belirleme, iyi yönetim, etkinlik, verimlilik gibi ana eksenlerde iyileştirmeler sunuyor. Girişimcilerle profesyonel sermayeyi birbirine bağlıyorlar. Bugüne kadar 17 yatırım yaptılar. Yatırımların toplam büyüklüğü 133 milyon dolar. Yatırım yaptıkları sektörler çok çeşitli. Portföylerinde perakende de var bilişim de... Ama en önem verdikleri nokta şirketin ihracat odaklı olması. Bunun nedenini İş Girişim Sermayesi Genel Müdürü Murat Özgen şöyle açıklıyor: “İhracat konusundaki yetkinlikler, iç piyasadaki dalgalanmalara ve döviz kurundaki oynaklıklara karşı şirketler için önemli bir koruyucu kalkan vazifesi görüyor.” Girişimcilere bir yol haritası çizmesi adına İş Girişim Sermaye’sinin şirketlere sunduğu avantajları, ortaklık kurma sürecini, yatırım kriterlerini ve başarı örneklerini Murat Özgen ile konuştuk.

Ortak olma kararını nasıl veriyorsunuz? Sektör seçerken kriterleriniz var mı?

Özellikle bir sektör tercihi/yoğunlaşması anlayışı gütmüyoruz. Yatırım yapacağımız şirketlerde özellikle büyüme, operasyonel kârlılık, kaliteli yönetim ekibi, sürdürülebilir rekabet gücü, pazar payı ve markalaşma, anlaşılabilir bir iş planı, özgün ve rekabet avantajı olan ürün ve hizmetler ile makul çıkış olanakları üzerinde önemle duruyoruz. Ayrıca, iş modeli olarak makro ekonomik dalagalanmalara karşı dirençli faaliyete ve mali tablolara sahip, döviz kurlarındaki olası dalgalanmaları fırsata çevirebilecek şirketlere öncelik veriyoruz. İş Girişim Sermayesi, büyüme evresindeki orta büyüklükteki şirketlere ortak olmak suretiyle finansman ve katma değer sağlayan akıllı sermayeyi temsil ediyor, gelişim süreçlerinde destekliyor. Bu kapsamda, şirketlere orta-uzun vadeli yatırım yapıyor ve sermaye desteği sağlıyor. Bugüne kadar gerçekleştirdiğimiz 17 yatırıma bakıldığında, perakende, bilişim, inşaat malzemeleri, araç kiralama, yer hizmetleri, fuarcılık gibi birçok farklı sektörde işlem yaptığımız görülüyor.

Ortak olduğunuz şirketlere yurt dışında ne gibi destekler sunuyorsunuz?

Şirketlerin uluslararası pazarlarda da rekabet etmelerini hedefliyor, rekabet avantajı yaratılması amacıyla organik olarak veya şirket satın almaları yoluyla büyümelerine, operasyonel verimliliklerini artırmalarına ve yeni pazarlara açılmalarına destek veriyoruz. Şirketlerin kurumsallaşma ve büyüme sürecinin çeşitli safhalarındaki gereksinimleri konusunda deneyim sahibi olan bir girişim sermayesi şirketi olarak şirketler için değer yaratacak stratejileri, şirket yönetimi ile beraber belirliyor, uyguladığımız değer yaratma stratejilerimiz ile şirketlerin rekabet avantajlarını belirgin olarak yükseltmeyi hedefliyoruz.

Ortaklık ve yönetim planınızı nasıl kurguladınız?

İş Girişim Sermayesi’nin incelediği projeleri değerlendirme kriterleri arasında birinci öncelik doğru müteşebbisi seçmek. Şirketlerin özellikleri incelenirken ise birçok kriterin arasında yüksek büyüme potansiyeli olması, etkin bir yönetim kadrosu ile başarılı bir geçmiş performansının bulunması ve sürdürülebilir büyüme potansiyeli ile rekabet avantajına sahip olması da diğer öncelikli kriterler arasında sayılabilir. Ayrıca, girişim sermayesi yatırımlarının doğası gereği yatırım yapılan şirketlerden çıkış gerekliliği olduğundan, yapılan yatırımlarda çıkış olanaklarının bulunması da önemli bir kriterdir. Ortaklık ve yönetim planları her bir yatırım projesi kapsamında diğer pay sahipleri ve ortak yatırımcılar ile birlikte proje öncesinde detaylı bir şekilde kurgulanıyor. Proje, kurucu ortaklar ve şirketin ihtiyacına göre sermaye artışı ve/ veya ortak satışı yöntemi ile azınlık veya çoğunluk pay sahibi olabiliyoruz. Örnek vermek gerekirse, Kasım 2015’te gerçekleştirdiğimiz “Tatil Budur” yatırımında yüzde 20 pay sahibi olmamıza rağmen, iş ortağımız ile birlikte yatırım yaptığımızdan çoğunluk pay sahibi konumundayız.

Finans desteği verirken şirketin ihracat yapmasının önemi nedir? İhracatçılara ne gibi avantajlar sağlıyorsunuz?

İhracat konusundaki yetkinlikler, iç piyasadaki dalgalanmalara ve döviz kurundaki oynaklıklara karşı şirketler için önemli bir koruyucu kalkan vazifesi görüyor. Bu noktada yatırım yaptığımız şirketlerin ihracat kapasitelerinin artırılması yönünde hem finansman hem de yönetim anlamında katma değer sağlıyoruz. Örneğin, 2007 yılında ODE Yalıtım’a yatırım yaptığımızda ihracatın toplam satışlar içerisindeki oranı yüzde 2 seviyelerindeyken, beş yıl sonra çıkış yaptığımızda gerek şirketin Turquality programına dahil edilmesi, gerekse yönetsel ve organizasyonel yapılanmasında verdiğimiz destek ile yüzde 20 seviyelerine ulaştı.

Firma yönetimine müdahale ediyor musunuz?

İş Girişim Sermayesi olarak yatırım süreçlerinin özellikle ilk üç ayı içerisinde şirketlerde çok ciddi organizasyonel değişim süreçleri başlatıyor ve şirketlerin kurumsal yapılarının modernleştirilmesi ve profesyonelleşmesi anlamında hızlı ve kararlı adımlar atıyoruz. Bugüne kadarki 17 yatırımımız incelendiğinde, söz konusu yatırımların beşinde tek başımıza, üçünde ise başka bir yatırımcı ile birlikte çoğunluk pay sahibi olduğumuz görülüyor. Bununla beraber İş Girişim diğer dokuz yatırımında azınlık pay sahibi oldu.

Hangi ölçekteki yatırımlarla ilgileniyorsunuz?

İş Girişim Sermayesi olarak Türkiye’deki orta ölçekli şirket işlemleriyle ilgili projelere odaklanıyoruz. Proje büyüklüğü olarak 10 milyon TL ile 40 milyon TL bandında yatırım yapabileceğimiz projeleri değerlendiriyoruz.

Bugüne kadar ne kadarlık yatırımda bulundunuz?

İş Girişim’in, bugüne kadar gerçekleştirmiş olduğu 17 yatırım projesindeki toplamyatırım tutarı yaklaşık 133 milyon dolar. Yatırımlarımızdan elde ettiğimiz getiri ise dolar bazında yıllık bileşik yüzde 26.46’dır.

Yatırımlar ne kadar sürüyor ve yatırımlardan çıkış süreci nasıl işliyor?

Dünya çapında aktif girişim sermayesi şirketlerinin yatırım projeleri incelendiğinde ortalama 4-5 yıllık sürelerde yatırım yaptıkları şirketleri belirli bir büyüklük ve performans seviyesine çıkarabildikleri görülmektedir. Bu noktada İş Girişim olarak gerçekleştirdiğimiz 11 çıkışta ortalama yatırım süremiz dünyadaki örnekler ile uyumlu olarak 4 yıldır. Bununla beraber sektörel ve konjonktürel değişimlerin de yatırımlardan çıkış zamanlamamızı etkileyebildiğini ayrıca belirtmek isterim.