Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan, ithalatta yerinde gümrükleme ve izinli alıcı uygulamalarını düzenleyen ‘Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması...
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan, ithalatta yerinde gümrükleme ve izinli alıcı uygulamalarını düzenleyen ‘Gümrük İşlemlerinin Kolaylaştırılması Yönetmeliği’ 21.05.2014 tarihli Resmi Gazete’de yayınlandı. Onaylanmış Kişi Statü Belgeleri’nde değişikliğe giden yeni yönetmeliğe göre 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren A ve B sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgeleri kaldırılıyor.
Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi olanların 1 Ocak 2017’den sonra “Yetkilendirilmiş Yükümlü” olabilmeleri için mevcut şartlarını bu mevzuata uygun hale getirmeleri gerekiyor. Yeni yönetmelikte belirtilen şartları yerine getiremeyenler gümrüklerde alıştıkları mavi hat yerine kırmızı ve sarı hat muayene kriterleri ile işlemlerini yürütürken, bu durum işleyişin daha geç tamamlanmasını ve maliyet kayıplarını da beraberinde getirecek. Uluslararası statüde de geçerliliği söz konusu olan “Yetkilendirilmiş Yükümlü” olmanın avantajlarının “Onaylanmış Kişi Statü Belgesi”ne kıyasla çok daha fazla olduğunun altına çizen Yetkilendirilmiş Gümrük Müşaviri Selahattin Çoşkun, “Bu belgeye sahip olma kriterleri karşılaştırıldığında büyük farkların olduğu açıktır. Bu kapsamda firmaların güncel ISO 9001 ve ISO 27001 sertifikalarına sahip olmaları zorunludur. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı 2014 verilerine göre A sınıfı belge sahibi 437 firma, B sınıfı belge sahibi 1022 firma, C sınıfı 564 firma bulunuyor” dedi.
C SINIFI SORUNU ÇÖZER Mİ?
A ve B sınıfı belge sahibi olan toplam 1.459 firma ithalatta kolaylık sağlayan, mavi hat yani ertelenmiş kontrol hakkına sahip olduğunu ve 2013 yılında ithalat beyannamelerinin yüzde 59’u bu Onaylanmış Kişi Statüsü firmalar tarafından yapıldığını söyleyen Çoşkun, “İşlem gören ithalat beyannamelerinin yarısından fazlası A ve B sınıfı belge sahibi firmalarca üretilmiştir. Bu beyannamelerin yüzde 46’sının mavi hat olarak işlem gördüğünü, genel ithalat beyannamelerinde ise mavi hattan işlem gören beyanname oranının yüzde 27 olduğunu belirtmek istiyorum. Özetle işlem gören
her 100 ithalat beyannamesinin 27’si mavi hattan işlem görmüştür. Toplam 1.459 olan A ve B sınıfı belge sahibi firmalar, yeni yönetmelikle yetkilendirilmiş yükümlü kapsamına alınmaya çalışılmakta, kriterleri karşılayamayan firmaların ise mevcut mevzuata göre ithalatta mavi hat yetkisi olmayan C sınıfı onaylanmış kişi kapsamına alınması amaçlanmaktadır. Mevcut haliyle C sınıfı Onaylanmış Kişi Statüsü Belgesi, firmalara sadece 1000 rejim kodu ile gösterilen kati ihracat işlemlerinde avantaj sağlamaktadır. Ancak sanayici firmalar ürettikleri ve ihraç ettikleri ürünlerin pek çoğunu yurt dışından temin ettikleri hammaddeler ile imal etmekte ve bu işlem için de Dahilde İşleme İzin Belgesi (D.İ.İ.B) kapsamında 5100 rejim koduyla ithalat ve 3151 rejim koduyla ihracat yapıyorlar.. Hal böyle olunca 1000 rejim koduyla ihracat yapmayan sanayici firmalar için C sınıfı Onaylanmış Kişi Statü Belgesi sahibi olmanın hiçbir anlamı olmayacaktır.”
İŞ YÜKÜNDE ARTIŞ BEKLENTİSİ
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın her ayın ilk haftasında yayınladığı Gümrük İşlem Süreleri İthalat İstatistikleri incelediğimizde, mavi hattın ne derece önemli olduğunun anlaşılacağını belirten Çoşkun, “Zaten gümrük idarelerinde muayene memuru sayısı, beyanname hacmi ile kıyaslandığında son derece yetersiz. Şimdi bu mevcut 1459 firmanın çoğunun Yetkilendirilmiş Yükümlü olamayacağı 
varsayımıyla mavi hat kapsamından çıkarılması durumunda gümrük idarelerindeki iş yoğunluğu altından kalkılamayacak bir noktaya gelinecek. En basit tahminle mevcut görevlerini güçlükle yetiştirmeye çalışan muayene memurlarına, yüzde 27 ek iş yükü çıkacağı görülmektedir.”
“KRİTERLER DEĞİŞTİRİLMELİ”
Yetkilendirilmiş Yükümlü kapsamına daha çok firmanın dahil olması için Bakanlığın kriterleri değiştirmesi gerektiğini belirten Çoşkun, “Eğer değişiklik yapılmayacaksa ithalatta mavi hat uygulaması kapsamının C sınıfı belge sahiplerine de vermesi gerekiyor. Böylece Yetkilendirilmiş Statü kapsamına giremeyecek birçok firma, C sınıfı ile yetinerek en azından ithalatta mavi hattan yararlanmalıdır. Aksi takdirde her sene artan ithalat hacmi ile Gümrük idarelerimiz altından kalkamayacak kadar iş yükü ile karşı karşıya kalacaktır. Amacı, Gümrük işlemlerinin kolaylaştırması olan Yetkilendirilmiş Yükümlü uygulaması kapsamına, mevcut kriterler ile az sayıda firmanın girebilecek olması sebebiyle, önümüzdeki yıllarda gümrük işlemlerini zorlaştıran bir uygulama haline dönüşeceği bugünden net bir şekilde görülmektedir. Firmalarda işlemleri uygulayacak gümrük kanunu, gümrük yönetmeliği, kaçakçılık ve sair kanun, yönetmelik, genelge ve tebliğleri takip edebilen nitelikli donanımlı kişiler olması gerekmektedir. Gümrük ve sair yasal mevzuatların bilinmemesinden kaynaklansa dahi hatalı işlemler sonucu kaçakçılık hükümleri ile yargılanmalara kadar gidebilecek yasal müeyyidelere maruz kalınması bile söz konusu olabilir” dedi.
