GEBZE TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ ÖĞRETİM ÜYESİ DOÇ. DR. GAMZE GEDİZ İLİŞ, FABRİKALARIN ATIK ISISIYLA ÇALIŞAN SOĞUTMA CİHAZI GELİŞTİRDİ.
Anadolu Ajansı’nda Cem Ali Kuş imzasıyla yayımlanan bir habere göre, Gebze Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gamze Gediz İliş, TÜBİTAK'ın desteğiyle uzun yıllar devam eden araştırmaları sonucunda, fabrikaların atık ısısıyla çalışan “Green Development” adlı soğutma cihazının prototipini üretmeyi başardı. 2006 yılında soğutma sistemlerinin geniş alana uygulanamaması ve yetersiz kalmasından hareketle fabrikaların atık ısısıyla çalışan soğutma cihazı geliştirmeye karar veren İliş, 1000'in üzerinde firma ve uzmanla cihazla ilgili saha ve fizibilite çalışması yaptı. İliş, yapay zekâ ile işletmelerin soğutma ihtiyacını önceden tahmin edebilen akıllı yazılım geliştirmeyi planladığı cihazın ticarileşmesi için yatırımcı çalışmalarını sürdürüyor. Cihazın proses soğutma veya klima amaçlı kullanılmasıyla çevrenin korunmasına katkı sağlanması hedefleniyor. Doç. Dr. Gamze Gediz İliş, Paris İklim Anlaşması'na da uygun olan soğutma cihazı ile Türkiye'deki çevre dostu ve sürdürülebilir projeleri destekleyerek, girişimcilerin uluslararası arenada rekabet edebilir hale gelmesine katkı sağlayan Yeşil Temiz İnovasyon Programı'nda ikinci oldu.
“AMPUL KADAR ELEKTRİK TÜKETEREK SOĞUTMA SAĞLIYOR”
Doç. Dr. Gamze Gediz İliş, AA muhabirine, firmaların doğaya atılan ve kullanılamayan atık ısılarını geri dönüştürerek soğutmada kullanmasıyla iklim değişikliğine yönelik çözüm odaklı yaklaşımla hareket ettiğini söylerken, dönüştürülemeyen atık ısıların para kaybına neden olduğunu aktardı ve “Dünyada küresel iklim değişikliği nedeniyle soğutmaya ihtiyaç giderek artıyor. 2050 yılında Türkiye'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde soğutma ihtiyacının yüzde 400 artacağı öngörülüyor. Dolayısıyla bunun için de büyük paralar harcayacağız. Cihazımız kullanılamayan atık ısıları alıyor ve soğutulmuş suya dönüştürüyor. Soğuk su da istenirse proses, ev veya ortam soğutmalarında kullanılabilir.” dedi. Cihazın, işletmelerin döküm, pastörizasyon, kimyasal proses gibi atık ısılarına odaklandığını dile getiren İliş, “Bu işletmelerin mutlaka atık atmak için bacaları var. Buradan gazlar dışarıya atılıyor. Biz bu gazları bacalardan alıyoruz ve soğutulmuş suya dönüştürüyoruz. Bunu da elektrik tüketmeden yapabiliyoruz.” sözlerini kullandı. İliş, cihazın karbondioksit salımı olmadan tamamen çevreci yöntemle soğutma sağladığını da dile getirerek, yapılacak soğutma işleminde, tek başına yılda 4.200 ağacın kurtarılabileceğini kaydetti. Cihazın, işletmelerin ne kadar soğutmaya ihtiyacı olduğunu tahmin edebildiğini ifade eden İliş, “Örneğin, ısının ve üretimin daha düşük olduğu gece saatlerinde soğutmaya çok ihtiyaç olmayabilir. Gün içerisinde yüksek üretim yapıldığında soğutmaya daha çok ihtiyaç var. Sistem yapay zekâ sayesinde bunu tahmin edip işletmeye uygun soğutma sağlıyor.” ifadelerini kullandı. İliş, seri üretime geçilmesinin ardından cihazı alacak firmaların ödedikleri ücreti ortalama üç yılda amorti edebileceğini de sözlerine ekledi.
