Patent kavramı turkiye’de yeni yeni ozumsenmeye başlanırken patent alımı da son 10 yılda 10 misli artı gosterdi. Patent, faydalı model, endustriyel tasarım ve markaların tescili konusunda danışmanlık hizmeti veren destek patent...

Teknolojik yeniliklerin her geçen gün hızla yayıldığı küresel dünyada, alınan patent sayısı da ülkelerin gelişmişlik seviyesinin önemli göstergelerinden biri. Türkiye’de patent kavramı ise yeni yeni özümsenmeye başlanıyor. Özellikle Türk Patent Enstitüsü’nün kuruluşu olan 1994 yılından sonra patent sayıları nda sürekli bir artış yaşanıyor ve artık firmalar, çalışmalarını koruma altına almanı n önemini anladıklarını gösteriyorlar. Son 10 yıl içinde Türkiye’de yapılan patent başvurularında beş misli artış yaşandı. Türkiye genelinde 1996 yılında toplam 1091 patent ve faydalı model başvurusu gerçekleşirken, bu rakam 2008 yılında 10 bin’in üzerine çıktı. Patent başvuruları sektörel anlamda en çok makine, gıda, kimya ve kozmetik sektöründe artış gösterdi. Ancak gelişmiş ülkelerdeki patent alımlarıı incelendiğ inde bu rakamların aslında hala çok aşağılarda olduğu da görülebilir. Bugün Japonya 450 bin, ABD 400 bin, Güney Kore 180 bin ve Almanya 80 bin patent başvurusu ile zirvedeler. ‘Taklitçi’ olarak kabul edilen Çin bile 200 bin seviyelerinde patent yani teknolojik buluş üretiyor.

PATENT SANAYİLEŞMENİN GOSTERGESİ
1983 yılından beri patent, faydalı model, endüstriyel tasarım ve markaların tescili konusunda danışmanlık hizmeti veren Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz Moment Expo’nun sorularını yanıtladı. Türkiye’de patent konusunda uygulamada olan İncelemeli, İncelemesiz Patent ve Faydalı model olmak üzere 3 sistem olduğunu söyleyen Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz, İncelemeli Patent’in 20, İncelemesiz Patent’in 7, genelde küçük buluşlar için kullanılan faydalı model belgesinin ise 10 yıllık koruma sağladığını söylüyor. Buluşuna patent alan kişi ya da kuruluşun 20 yıllık bir süre boyunca o buluşla ilgili tüm hakların tek sahibi olduğunu yani tekel hakkını aldığını ifade eden Yamankaradeniz, “Buluşunu üretip satabilir, lisans hakkını devrederek gelir elde edebilir ya da patent belgesini tamamen satabilir. Hatta patent belgesini miras olarak bile diğer kuşaklara devretmek mümkündür” diye konuşuyor. Hukuki haklar anlamında bakıldığında ise hak sahibinin patentine tecavüz olması durumunda; para ya da hapis cezası, mal toplama, iş yeri kapatılması gibi isteklerle mahkemeye gidebileceğini belirten Yamankaradeniz, ülkeler bazında patent gelişmişliğini ise şöyle açıklı- yor: “Ülke bazında konuya bakarsak patent gelişmişliğin bir işaretidir. Bugün bir çırpıda gelişmiş ülkedir diyebilece- ğimiz Japonya (450.000), ABD (400.000), Güney Kore (180.000), Almanya (80.000) patent başvuru sayılarında zirvededirler. Taklitçi dediğimiz Çin bile 200.000 seviyelerinde patent yani teknolojik buluş üretmektedir. Bu da sanayileşmenin en önemli göstergesidir.” Yamankaradeniz Türkiye’deki patent kültürünü ise şöyle açıklıyor: “Ülkemizde patent kavramı yeni yeni özümsenmeye başladı. Özellikle Türk Patent Enstitüsü’nün kuruluşu olan 1994 yılından sonra patent sayılarında sürekli bir artış var. Artık firmalar, çalışmalarını koruma altına almanın önemini anlamış durumdalar. Rakamlar da firmalar cephesinde yaşanan bu olumlu gelişmeyi ortaya koyuyor. Destek Patent olarak biz de eğitim ve seminerler düzenleyerek, her gün yaptığımız firma ziyaretleri ve sektörel fuarlara katılarak kamuoyunu bilgilendirmek için çalışmalar yapıyoruz. Hatta bu doğrultuda tamamen öz kaynakları mızla desteklediğimiz Patent Dünyası adında 10 bin tirajlı bir de dergi yayınlıyoruz. Son on yılda ülkemizde yapılan patent başvurularında beş misli artış yaşandı. Türkiye genelinde 1996 yı- lında toplam 1091 patent ve faydalı model başvurusu gerçekleşirken, bu rakam 2008 yılında 10 bin’in üzerine çıktı. Patent başvuruları sektörel anlamda en çok makine, gıda, kimya ve kozmetik sektöründe artış gösterdi.”

ALACAK COK YOLUMUZ VAR
Makinenin Türkiye’de patent başvuruları nı sürükleyen sektörlerden birisi oldu- ğunun altını çizen Yamankaradeniz, “Makine üreticilerimiz her geçen gün daha fazla patente değer buluş ortaya koyuyorlar. Ancak bir Güney Kore’yi, bir Japonya’yı düşünürsek daha alacak çok yolumuz olduğunu söyleyebilirim” diyor. Marka, tasarım ve patent hakları- nın doğru yönetilmesi ile bundan para kazanmanın mümkün olacağına da de- ğinen Yamankaradeniz, özellikle ekonomik darboğazın yaşandığı bugünlerde sınai mülkiyet haklarının daha fazla önem kazandığını belirtiyor. Destek Patent olarak sektördeki 25 yıllık tecrübeleriyle firmalara değer katmaya çalıştıkları nı aktaran Yaman Karadeniz, firmalara sınai mülkiyet haklarının etkin bir şekilde yönetilmesi için danışmanlık hizmeti verdiklerini söylüyor. Kaynak ayırma noktasında da firmalara çeşitli kurumların çok ciddi destekleri olduğunu belirten Yamankaradeniz, “KOSGEB’in tüm fikri haklarla ilgili yurtiçinde 6 bin, yurtdışında 10 bin TL’ye kadar destekleri var. TÜBİTAK’ın da özellikle patent konusunda işletmelere 3 bin 450 TL karşılıksız bir teşvik vermektedir” diyor. Yamankaradeniz, firmaların patent alabilmek için izlemesi gereken yolu ise şöyle özetliyor: “Buluş sahibi firma, patent belgesi alabilmek için genel anlamda buluşun ne olduğunu anlatan “Tarifname” ve ‘İstemler” adı verilen buluşta hangi kısımların korunmasını istediğini anlattığı dokümanları hazırlamalıdır. Buluş sahibi bunlara ek olarak, buluşun hangi kısmının ne işe yaradığını gösteren ‘Teknik çizimleri’ hazırlayarak bir başvuru dilekçesi ile Türk Patent Enstitüsü’ne başvuru yapacaktır. Ülkemizde tüm bu işlemlerin yürütüleceği resmi otorite ve tek merci Türk Patent Enstitü’südür. Teknik olarak elde edilecek hakkın, değerin doğru tanımlanması için bu müracaatlarda patent vekili ile birlikte yapmak firmaların lehine sonuçlar doğuracaktır. Bir patent vekili kullanmadan yağılacak başvuru da boşluklar oluşabilir, bu da hak kayıplarına yol açabilir. Ben tüm firmalarımıza başvuruları nı vekil aracılığı ile yapmalarını öneriyorum.” Dünya çapındaki patent sayısına net bir sayı vermenin zor olduğunu aktaran Yamankaradeniz, “Ancak her yıl 1 milyondan fazla patent başvurusu olduğunu söyleyebilirim. Sadece Avrupa Patent Ofisi’nin web sitesinden, database’inde yer alan 50 milyon patentle ilgili bilgiye ulaşmak mümkündür” diyor. Yamankaradeniz en çok patent başvuruları nı Japonya (400.000’in üstünde), ABD (350.000’in üstünde), Güney Kore (140.000 civarı), Çin (200.000’in üzerinde), ve Almanya’nın (80.000 civarı) gerçekleştirdiğ ini söyleyerek, “İlk beş patent başvuru sayısı dünyada yapılan toplam patent başvurusunun yüzde 75’ini teşkil etmektedir” diyor.  


Kemal Yamankaradeniz Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kaynak ayırma noktasında da firmalara KOSGEB’in tüm fikri haklarla ilgili yurtiçinde 6 bin, yurtdışında 10 bin TL’ye kadar destekleri var. TÜBİTAK’ın da özellikle patent konusunda işletmelere 3 bin 450 TL karşılıksız bir teşvik vermektedir.