TÜRKİYE’NİN MAKİNECİLERİ, COVID-19 SALGINININ MAKİNE SEKTÖRÜNE ETKİLERİNİ ÖLÇMEK AMACIYLA KAPSAMLI BİR SERİ ANKET ÇALIŞMASI BAŞLATTI. İLK OLARAK, 1-6 NİSAN TARİHLERİ ARASINDA GERÇEKLEŞTİRİLEN VE 357 FİRMANIN KATILDIĞI “MAKİNE SEKTÖRÜNE KORONAVİRÜS ETKİLERİ VE TEDBİRLERİ DEĞERLENDİRME ANKETİ” ÇALIŞMASININ, ÖNÜMÜZDEKİ DÖNEMDE SÜREKLİ OLARAK GÜNCELLENMESİ VE SEKTÖRÜN YAŞADIĞI SORUNLARA YÖNELİK NET BİR HARİTA OLUŞTURULMASI AMAÇLANIYOR. ANKET ÇALIŞMASININ BİRİNCİ FAZINDA ORTAYA ÇIKAN TABLO İSE İÇ AÇICI DEĞİL: FİRMALARIN SADECE YÜZDE 20’Sİ NORMAL ÇALIŞMA SEYRİNİ SÜRDÜRÜRKEN, YÜZDE 20’LİK BİR ORANDA İSE TOPLU DURUŞLAR YAŞANDIĞI GÖRÜLÜYOR. YİNE FİRMALARIN ANCAK YÜZDE 40’I TAM İSTİHDAM İLE ÇALIŞIRKEN DİĞER PERSONEL İZİNLİ VEYA KISA ÇALIŞIR KONUMDA BULUNUYOR. BUNUNLA BİRLİKTE SEKTÖRDE GÖZLE GÖRÜNÜR BİR İŞTEN ÇIKARMA DURUMUNUN OLMAMASI İSE SEVİNDİRİCİ BİR GELİŞME OLARAK DEĞERLENDİRİLEBİLİR.

Türk makine sanayisi, Covid-19 salgınıyla mücadelenin üst düzeyde olduğu bu dönemde kamu sağlığını korumaya ve sosyal yaşamı aksatabilecek riskleri ortadan kaldırmaya yönelik olarak enerji, su, kanalizasyon, asansörler, iklimlendirme, soğuk zincirler gibi altyapı hizmetlerinin kesintiye uğramaması ve kritik sanayi ve tarımsal üretimin sürdürülebilmesi için var gücüyle çalışmaya devam ediyor. Ancak iç pazarda makine teçhizat yatırımlarında süregelen daralmanın yanı sıra ihracatının yarıya yakınının yapıldığı Avrupa ülkelerindeki salgının etkisiyle, KOBİ ölçeğindeki firmaların mali yapılarında büyük kırılganlıklar yaşanıyor ve bu durum firmaların sürdürülebilirlikleri üzerinde önemli derecede tehdit oluşturuyor.

Bu bakımdan, makine imalatıyla ilgilenen firmaları temsil eden 20 derneğin çatı kuruluşu olan Makine Federasyonu (MAKFED), her ölçek ve alt sektörden üye firmalarının katılımıyla salgının ekonomik ve çalışma hayatına etkilerini ölçmek, alınan tedbirleri değerlendirmek amacıyla “Makine Sektörüne Koronavirüs Etkileri ve Tedbirleri Değerlendirme Anketi” başlıklı bir çalışma başlattı. Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) ve TOBB Türkiye Makine ve Teçhizatı İmalatı Meclisi ile iş birliği halinde gerçekleştirilen, bir haftalık hızlı bir çalışmayla ilk aşaması tamamlanan bu seri anket çalışmasının, önümüzdeki dönemde de sürekli tekrarlanarak elde edilen sonuçların güncelliğini koruması ve makine imalat sanayisinin yaşadığı sorunlara yönelik net bir harita oluşturulması amaçlanıyor.

SEKTÖR DARALIYOR

Anket çalışmasının ilk aşamasında 357 firmanın görüşlerine ulaşılırken, dikkat çekici sonuçlar da elde edildi. Buna göre, Avrupa ile yoğun ticari ilişkiler kuran firmaların, Avrupa genelinde güçlü şekilde etkisini gösteren Covid-19 salgını nedeniyle yoğun bir daralma içerisine girdikleri izleniyor. Firmaların sadece yüzde 20’si normal çalışma seyrini sürdürürken, yüzde 20 oranında da toplu duruşlar yaşandığı görülüyor. Diğer firmalar ise önemli derecede kapasite düşürerek üretimlerini sürdürmeye çalışıyor. Bunun temel nedeni, firmaların elinde sipariş olmaması ya da 1 ila 3 ay içerisinde mevcut siparişleri tamamlama durumuna karşın iç ve dış yeni siparişlerin kesilmesi olarak öne çıkarken, aynı zamanda firmalarda önemli oranda stoklar oluştuğu da tespit edilmiş durumda. Diğer yandan, firmaların ancak yüzde 40’ı tam istihdam ile çalışırken diğer personel izinli veya kısa çalışır konumda bulunuyor. Ancak halihazırda sektör genelinde gözle görünür bir işten çıkarma durumu söz konusu değil. Bu durum, yetişmiş insan gücünün kaybedilmemesi ve sektör olarak beraberlik duygusunun güçlenmesi açısından güzel bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Yine, anket sonuçlarına göre, firmaların yarıya yakını, kamu sağlığının korunması için bakım, onarım ve satış sonrası hizmetler bakımından çalışma zorunluluğunu ifade ederken, buna yönelik tedbirleri de almaya devam ediyor. Ancak imalat girdilerinin temini ve ihracat sevkiyatlarında önemli sorunlar yaşanmaya devam ediyor. Firmalar alınan ekonomik tedbirlerin tamamını olumlu karşılarken, özellikle kısa çalışma ve finansmana erişim şartlarının iyileştirilmesini önemsediklerini dile getiriyor. Ancak sektörün mücbir sebep koşulu altına alınması yanı sıra diğer imalatçı sektörlerle birlikte muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemelerinin altışar ay ertlenmesi imkânından yararlanılması elzem görülüyor.