MAKİNE SEKTÖRÜ 2021’DEN UMUTLU

Sesli Oku

MAKİNE SEKTÖRÜ, SALGINININ ETKİLERİNE YÖNELİK ANKETİN ALTINCI FAZ SONUÇLARINI AÇIKLADI! TÜRKİYE’NİN MAKİNECİLERİ, SALGINININ MAKİNE SEKTÖRÜNE ETKİLERİNİ ÖLÇMEK AMACIYLA GEÇTİĞİMİZ YIL NİSAN AYI BAŞINDA KAPSAMLI BİR SERİ ANKET ÇALIŞMASI BAŞLATMIŞTI. ÇALIŞMANIN 12-17 ŞUBAT TARİHLERİNDE GERÇEKLEŞTİRİLEN ALTINCI FAZINA AİT SONUÇLAR, MART AYI BAŞINDA KAMUOYU İLE PAYLAŞILDI. “MAKİNE SEKTÖRÜNE KORONAVİRÜS ETKİLERİ VE TEDBİRLERİ DEĞERLENDİRME ANKETİ” ÇALIŞMASININ ALTINCI FAZINA GÖRE, GEÇTİĞİMİZ YIL İÇ SATIŞ DÜŞÜŞÜ YAŞAYAN FİRMALARIN YÜZDE 70’İ, DIŞ SATIŞ KAYBI YAŞAYANLARIN İSE YÜZDE 58’İ 2021 YILINDA SATIŞLARIN ESKİ DÜZEYİNE DÖNEBİLECEĞİNİ DÜŞÜNÜYOR.

Türk makine sanayisi, salgın sürecinde tüm gücüyle üretime odaklanmış ve özellikle geçtiğimiz yıl Haziran ayından itibaren başlayan normalleşme sürecinden sonra kayıplarını telafi etmeye odaklanmıştı. Bu süreçte, yılın son çeyreğinde önemli bir atılım yaparak yüzde 9 ihracat artışı yakalayan makine sektörü, yılı da serbest bölgeler dâhil olmak üzere 18,4 milyar dolarlık ihracatla kapatmıştı. Yine, geride kalan yılda, yurt dışından makine alımı yüzde 9 ila yüzde 21 arasında düşen Almanya, ABD ve İngiltere gibi gelişmiş ülkelere olan ihracat kaybını yüzde 3’ün altında tutmayı başaran Türk makine sektörü, Rusya ile ticari ilişkilerini de güçlendirmeye devam etmiş ve bu ülkeye ihracatını yüzde 22 oranında arttırmıştı. Geçtiğimiz yıl, zorluklarla dolu olsa da makine sektörünün süreci iyi yönettiği, gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında yaşanan krizden daha az hasarla ayrıldığı söylenebilir. Bununla birlikte, sektörün sorun başlıklarındaki acil çözüm beklentilerinin halen devam ettiğini de görüyoruz. Geçtiğimiz yıl Nisan ayı başında Türkiye Makina Federasyonu’nun (MAKFED), Makine İhracatçıları Birliği (MAİB) ve TOBB Türkiye Makine ve Teçhizat İmalatı Meclisi ile iş birliğinde gerçekleştirmeye başladığı “Makine Sektörüne Koronavirüs Etkileri ve Tedbirleri Değerlendirme Anketi” yıl boyunca yaşanan sıkıntıların hızlı tespit edilmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesinde çok etkili bir görev üstlenmişti. Bu kapsamda Nisan-Aralık döneminde beş fazda devam eden anket çalışması, 2021’de de devam etti ve sektörün 2020 yılı verileriyle 2021 öngörülerine odaklandı. Seri anket tekniğiyle gerçekleştirilen çalışmanın altıncı fazı 12-17 Şubat tarihlerinde yapılırken, bu dönemde firmaların güncel sorunlarının kur hareketliliği, likidite problemi ve seyahat engelleri olarak dile getirildiği görülüyor. Ödemeler dengesindeki bozukluklar, salgının küresel etkilerine bağlı olarak gelişen ara girdi fiyatları artışı kadar arz sorunları ile ihracatı zorlaştıran navlun maliyetleri ve operasyonları da güncel odaklanması gereken sorunlar olarak dikkat çekiyor. Yine, faizlerin yükselmesi ve devreden KDV alacakları gibi sorun başlıkları da finansmana erişimi zorlaştıran unsurların başında geliyor.

FİRMALARIN YÜZDE 70’İ CİRO ARTIŞI SAĞLADI

4 Mart’ta kamuoyuna açıklanan ve firmaların Şubat ayı sonundaki durumu ile 2020 gerçekleşme ve 2021 beklentilerine odaklanan anketin altıncı faz sonuçlarında, anketin önceki dönemlerinde de vurgulandığı gibi, makine imalat sektörü firmalarının yaklaşık yüzde 10’u ihracat yapmazken firma ölçekleri büyüdükçe ihracat kapasitesinin de arttığı görülüyor. Altıncı faz sonuçlarına göre, ankete katılan firmaların yüzde 40’ı cirolarının yarısından fazlasını ihracattan elde ettiklerini söylerken, 2020 yılının son çeyreğinde yaşanan ihracat atılımıyla birlikte 2019 yılındaki ihracat/ciro oranının yakalanmış durumda. 2020 yılında firmaların yüzde 14’ünde TL bazlı cirolar değişmezken, yüzde 16’sında düşüş ve yüzde 70’inde ise artış yaşandığını söyleyen anket sonuçları, dolar bazlı ihracat artışı yaşayan firma oranını ise yüzde 42, düşüş olan firma oranı da yüzde 29 olarak tespit etmiş. Bununla birlikte firmaların yüzde 62’sinin bilanço kârı artarken, yüzde 21’inde de azalma görülmüş.

MAMUL STOKLARI AZALIYOR

Firmaların normal üretime dönme eğilimindeki artış devam ederek 2020 yılı sonu itibarıyla yüzde 65’e çıkarken, normal seyrin yarısı ve altında kalan firma oranı da yüzde 20’nin altına düşmüş durumda. Benzer şekilde, firmaların yüzde 75’inin elinde ancak üç aya kadar sipariş olmakla birlikte hiç siparişi olmayan oranı sıfırlanırken, iç ve dış yeni sipariş alma oranlarında nispi kayıpların devam ettiği görülüyor: Ocak ayında firmaların yüzde 8’inde yeni iç sipariş ve yüzde 23’ünde de yeni dış sipariş alınamamış. Diğer yandan, anketin altıncı faz sonuçlarına göre, firmaların mamul stoklarının 2020’nin ilk üç çeyreğine göre azalma eğilimine girdiği ve 2020 itibarıyla yüzde 10 ila yüzde 20 bandına gerilediği de görülüyor.

İÇ SATIŞTA BEKLENTİ YÜKSEK

“Makine Sektörüne Koronavirüs Etkileri ve Tedbirleri Değerlendirme Anketi”nin altıncı faz sonuçlarında dikkat çeken bir başka veri ise 2020 yılında 2019’a göre iç satış düşüşü yaşayan firmaların yüzde 70’inin 2021 yılında eski satış düzeyine dönebileceklerini düşünüyor olmaları. Dış satış kaybı yaşayanlarda ise bu oran yüzde 58 olarak ölçülüyor. Yine, makine sektöründe tam istihdamda olan firma oranı yüzde 80’in üzerindeyken, diğer firmalarda5düşük oranlardaki kısa çalışma veya izinli durumu da devam ediyor. Firmaların yüzde 75’inde evden çalışma uygulaması bulunmazken, bulunanlarda da bu uygulama oranı düşük seyrediyor. Bu kapsamda, sektörde istihdam olabildiğince korunurken, yüzde 20 kadar firmada ise düşük oranlarda da olsa istihdam kaybı yaşandığı görülüyor. Bununla birlikte, anketin altıncı faz sonuçlarına göre, firmaların yüzde 80’inde kapasite kullanım oranı yüzde 50 ve üzerindeyken, yüzde 53’ünde ise bu oran yüzde 71 ve üzerinde seyrediyor.

YERLİLİK ORANI YÜKSELİYOR

Anketin önemli bir başka sonucu da firmaların finansal durumlarına yönelik gerçekleşmiş. Buna göre, firmaların borçluluk ve öz kaynak gibi finansal yapılarındaki durum önceki anket dönemlerindekine benzer seyrini korurken, hazır değerler imkânlarındaki iyileşme ise devam ediyor. Ancak hâlâ yüzde 30 civarındaki firmanın hazır değerler/ kısa vadeli borç oranı yüzde 50’nin altındayken, borç/öz kaynak oranının ise yüzde 50’nin üzerinde olması dikkat çekiyor. Benzer şekilde, firmaların yaklaşık yüzde 80’inin ürünlerindeki yerlilik oranı yüzde 50’nin üzerindeyken, yüzde 40’ında ise bu oran yüzde 70 ve üzerinde gerçekleşiyor. Anketin altıncı faz sonuçlarında son olarak, salgın döneminin yaşandığı 2020 yılı aşılıp 2021 yılı Şubat ayına gelinse de yaşanan sorunların başında kur hareketliliği, likidite problemi ve seyahat engellerinin gelmeye devam ettiği de söylenebilir. Ödemeler dengesindeki bozukluklar, salgının küresel etkilerine bağlı olarak gelişen ara girdi fiyatları artışı kadar arz sorunları ile ihracatı zorlaştıran navlun maliyetleri ve operasyonları da odaklanılması gereken güncel sorunlar olarak ifade ediliyor. Faizlerin yükselmesi ve devreden KDV alacakları ise finansmana erişimi zorlaştıran unsurların başında geliyor. Yine, gelir ve kurumlar vergisi oranlarının düşürülmesi, SGK ödemelerinde kolaylıklar sağlanması, kamu alımlarıyla sanayinin desteklenmesi ve kamu alacaklarının hızlandırılması önerilen öncelikli tedbirler arasında yer alıyor.

MAKİNE SEKTÖRÜ 2021’DEN UMUTLU

İlişkili yazılar