Artan enerji ihtiyacının karşılanmasında ve iklim değişikliğiyle mücadelede çok önemli bir rolü bulunan yenilenebilir enerji kaynaklarını teşvik etmeye yönelik kanun tasarısı, 29 Aralık 2010 tarihinde TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe girdi. Kanunda, enerji üretiminde kullanılan tesislerde yerli üretim aksam ve teçhizat kullanımı durumunda ek destekler uygulanması da öngörülüyor.
Artan enerji ihtiyacının karşılanmasında ve iklim değişikliğiyle mücadelede çok önemli bir rolü bulunan yenilenebilir enerji kaynaklarını teşvik etmeye yönelik kanun tasarısı, 29 Aralık 2010 tarihinde TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe girdi. Kanunda, enerji üretiminde kullanılan tesislerde yerli üretim aksam ve teçhizat kullanımı durumunda ek destekler uygulanması da öngörülüyor.
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yasası kapsamında teşvik sağlamaya yönelik oluşturulan kanun yürürlüğe girdi. Kanunda, enerji üretiminde kullanılan tesislerde yerli üretim aksam ve teçhizat kullanımı durumunda ek destekler uygulanması da öngörülüyor. Yasayla, yenilenebilir enerji kaynağına dayalı üretim tesisleri için uygulanacak fiyatlar “euro sent” yerine “dolar sent” olarak belirleniyor. Türkiye’de 2008’de 198 milyar kilovat/ saat elektrik enerjisi üretildi. Bu üretimin yüzde 17’lik kısmı hidrolik ve rüzgâr enerjisinden sağlandı. Kalan kısım ise kömür ve doğal gaz gibi fosil yakıtlardan karşılanıyor. Bu kapsamda elektrik enerjisinde kaynakları çeşitlendirmek isteyen hükümet, hidrolik, rüzgâr, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz gibi yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelik yatırımları arttırmayı hedefliyor. Enerji Bakanlığı’nın projeksiyonlarında yenilenebilir enerji kaynaklarının payının 2020 yılında 20 bin MW olması hedefleniyor. Buna göre, yenilenebilir enerji kaynaklarından (YEK) elektrik üreten tesisler için “YEK destekleme mekanizmasında” belirlenen fiyatlar şöyle:
- Hidroelektrik üretim tesisi için 7.3 dolar sent,
- Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi için 7.3 dolar sent,
- Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisi için 10.5 dolar sent,
- Biyokütleye dayalı üretim tesisi için (çöp gazı dahil) 13.3 dolar sent,
- Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi için 13.3 dolar sent.
FİYATLAR 10 YIL UYGULANACAK
31 Aralık 2015 tarihine kadar işletmeye girmiş ya da girecek YEK destekleme mekanizmasına tabi üretim lisansı sahipleri için bu fiyatlar 10 yıl süreyle uygulanacak. 31 Aralık 2015 tarihinde itibaren işletmeye girecek olan yenilenebilir enerji kaynağı üretim tesisleri için uygulanacak fiyatlar, bu fiyatları geçmeyecek şekilde Bakanlar Kurulu’nca belirlenecek. Yenilenebilir Enerji Kanunu, yenilenebilir enerjinin yanı sıra bu sistemlerde kullanılacak yerli üretimi de teşvik etmeyi amaçlıyor.
Yenilenebilir Enerji Kanunu kapsamında yurt içinde gerçekleşen imalat yerli katkı ilavesi (ABD Doları cent/kWh) şu şekilde olacak:
Hidroelektrik üretim tesisi
1.Türbin 1,3
2.Jeneratör ve güç elektroniği 1,0
Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi
1.Kanat 0,8
2.Jeneratör ve güç elektroniği 1,0
3.Türbin kulesi 0,6
4.Rotor ve nasel guruplarındaki mekanik aksamın tamamı (Kanat grubu ile jeneratör ve güç elektroniği için yapılan ödemeler hariç) 1,3
Fotovoltaik güneş enerjisine dayalı üretim
tesisi
1.PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği imalatı 0,8
2.PV modülleri 1,3
3.PV modülünü oluşturan hücreler 3,5
4.İnvertör 0,6
5.PV modülü üzerine güneş ışını odaklayan malzeme 0,5
Yoğunlaştırılmış güneş enerjisine dayalı
üretim tesisi
1.Radyasyon toplama tüpü 2,4
2.Yansıtıcı yüzey levhası 0,6
3.Güneş takip sistemi 0,6
4.Isı enerjisi depolama sisteminin mekanik aksamı 1,3
5.Kulede güneş ışınını toplayarak buhar üretim sisteminin mekanik aksamı 2,4
6.Stirling motoru 1,3
7.Panel entegrasyonu ve güneş paneli yapısal mekaniği 0,6
Biyokütle enerjisine dayalı üretim tesisi
1.Akışkan yataklı buhar kazanı 0,8
2.Sıvı veya gaz yakıtlı buhar kazanı 0,4
3.Gazlaştırma ve gaz temizleme gurubu 0.6
4.Buhar veya gaz türbini 2,0
5.İçten yanmalı motor veya stirling motoru 0,9 6.Jeneratör ve güç elektroniği 0,5
7.Kojenerasyon sistemi 0,4
Jeotermal enerjisine dayalı üretim tesisi
1.Buhar veya gaz türbini 1,3
2.Jeneratör ve güç elektroniği 0,7
3.Buhar enjektörü veya vakum kompresörü 0
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Yasası kapsamına giren alanlarda bugüne kadar 489 lisans verildi. Bu lisanslardan 379’u hidrolik, 91’i rüzgâr, 6’sı jeotermal, 6’sı çöpgazı, 7’si biyokütle işletmelerine verilmiş durumda. Güneş enerjisi için henüz başvuru ya da verilmiş bir lisans yok. Üretim lisansı alan firmalar arasında ise rüzgâr enerjisi konusunda Sabancı, Çalık, Zorlu, Akkök, Polat gibi devler bulunuyor. Jeotermalde Zorlu, Enda, Bereket gibi gruplar göze çarparken çöpgazı için alınan altı lisans ise ITC-KA, Aksa, Ortadoğu, Ekolojik Enerji, İstanbul Çevre Koruma gibi firmalar tarafından paylaşılıyor. Biyogazı da içeren biyokütlede 10 lisansı ise Cargill, Ekoljik Enerji, Koç Holding’e bağlı Enertek, Bel-Ka, Gaski ITC-KA gibi firmalar aldı.
DEVLER YATIRIMA HAZIR
Koç, Sabancı, Zorlu, Aksa, Anadolu Grup, MMEKA, Polat, Bilgin Enerji gibi büyük şirketler yatırıma hazır. Sektör temsilcileri yenilenebilir enerjide 5 yıl içinde 20 bin megavatlık, 30 milyar dolarlık yatırım yapılacağını öngörüyor. Sabancı Holding Enerji Grup Başkanı Selahattin Hakman, Enerjisa’nın yenilenebilir enerji kaynaklarındaki üretim payını arttırmayı hedeflediklerini belirterek; “Bu çerçevede, 2015 yılı için hedeflediğimiz minimum 5 bin MW kurulu gücündeki portföyün yüzde 40-45’inin hidroelektrik santrallerinden, yüzde 5-10’unun ise rüzgâr enerjisi santrallerinden oluşmasını öngörüyoruz” dedi. Koç Holding Enerji Grubu Başkanı Erol Memioğlu, küresel ısınmanın dünyadaki en önemli sorunlardan bir tanesi olduğunu ifade ederek şöyle konuştu: “Bundan dolayı portföyümüzde yenilenebilir enerjiye önemli bir pay vermeyi düşünüyoruz. Yenilenebilir enerjide fırsatları değerlendirmek istiyoruz. Ekonomisi olan ve gelecek vaat eden projeler öncelikle odaklanacağımız projeler olacak.” Polat Enerji Genel Müdürü Zeki Aybar Eriş, kanunda yerli katkı desteği kararı çıkmasının Türkiye’de yenilenebilir enerjide bir sanayi hamlesi yapacağını söyledi. Aybar bu sayede Türkiye’de rüzgâr enerjisi ekipmanları sanayisinin gelişeceğinin altını çizerek, 5 yıl içinde yaklaşık olarak 20 bin megavatlık bir kurulum olacağını belirtti. Aybar sözlerini şu şekilde sürdürdü: “20 bin megavatlık kurulum olacağına göre 30 milyar dolarlık yeni bir sektör oluşacak. Ayrıca çevre ülkelere ihracat olanakları da eklersek Türkiye için büyük fırsatlar var.”
DİĞER ÜLKELERDE DURUM NE?
ABD’de rüzgâr enerjisinden elektrik üreten şirketlere 2 cent/kWh vergi teşviki var.
• İspanya’da ise ortalama tarifin üzerine belirli bir prim miktarı eklenerek belirleniyor.
• Almanya’da rüzgâr tarifeleri 20 yıl için 8,5 eurocent/kWh civarında
• Güneşte Yunanistan, 10+10 olmak üzere toplamda 20 yıl, kwh başına 45,82 euro cent’ten alım garantisi veriyor.
• Bunun yanında düşük faizli yatırım kredisi imkânı ve yüzde 40’a varan hibe desteği sağlanıyor.
• Avusturya’da bu rakam üretim tesisinin büyüklüğüne göre 29.99 ile 45.99 eurocent düzeyinde.
• Bulgaristan’da güneşten elde edilen elektrik enerjisi tesis gücüne göre 36.7 eurocent’ten başlıyor.
• Almanya’da da 2009 enerji fiyatları tesis gücüne göre 31.94-43.01 eurocent arsında değişiyor.
