Mersin ve Hatay ekonomisi son yıllarda yakaladığı yükseliş trendini krizde de sürdürdü. Anadolu'nun geleneksel sanayi kenti Gaziantep ise yeni ihracat pazarları sayesinde krizden bölgenin yine en güçlü ekonomisi olarak çıkmaya aday. Manisa...
KRİZ TÜRKİYE SANAYİSİNDE DE BİR EKSEN KAYMASINA YOL AÇTI. SANAYİNİN YOĞUNLAŞTIĞI BATI İLLERİNİN EKONOMİK GÖSTERGELERİ, KRİZİN BİRİNCİ YILI DOLARKEN PEK İÇ AÇICI DEĞİL. BUNA KARŞIN ANADOLU'DA HATAY, MANİSA, MERSİN VE GAZİANTEP KRİZDEKİ PERFORMANSIYLA DİKKAT ÇEKİYOR.
Mersin ve Hatay ekonomisi son yıllarda yakaladığı yükseliş trendini krizde de sürdürdü. Anadolu'nun geleneksel sanayi kenti Gaziantep ise yeni ihracat pazarları sayesinde krizden bölgenin yine en güçlü ekonomisi olarak çıkmaya aday. Manisa ise Ege'de İzmir'in tahtını sarsıyor. Türkiye ekonomisindeki genel görünüm iller bazında incelendi- ğinde dikkat çekici bir değişim göze çarpıyor. Toplam dış ticaretin üçte ikisini karşılayan, 500 büyük sanayi kuruluşunun yarısından fazlasını ve istihdamın ağırlıklı kısmını barındıran 16 sanayi kentinin krizin ilk yılındaki görünümü tam bir bölgesel farklılaşmaya işaret ediyor. Tüm olanaklarına ve geleneksel sanayi altyapı larına rağmen Batı illeri her alanda büyük darbe alırken, Anadolu'nun sürpriz kentleri krize rağmen dinamizm kazanmış görünüyor. Türkiye'nin geleneksel sanayi merkezlerinden Bursa, Denizli, Kocaeli, Sakarya, İstanbul ve İzmir gibi Batı illerinde dış ticaret, teşvikli yatırımlar, istihdam potansiyeli ortalamanın üzerinde kayıplar yaşadı. Örneğin; tekstil merkezi Denizli, en büyük ekonomiye sahip İstanbul ve imalat sanayinin kalbi Sakarya, ihracatı en fazla daralan iller sıralamasında ilk üç sırayı paylaşıyor. Bursa, Kocaeli ve İzmir ise yine dış ticareti yüksek oranda düşen iller arasında. Buna karşın Gaziantep, Mersin, Kahramanmaraş ve Mersin son aylarda ihracatını en fazla düzelten illerin başında geliyor. 16 sanayi kenti içinde dış ticarette daralmayı aşıp büyümeye geçen iller ise sadece Kahramanmaraş ve Mersin. Kahramanmaraş son 10 ayda ihracatını geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 10 artırarak sanayi illeri içinde ihracatını en fazla artıran il oldu. Kahramanmaraş'ın Avrupa ülkeleri dışında ihracat yaptığı pazarlar arasında Brezilya dikkat çekiyor. Nitekim Kahramanmaraş 10 ayda bu ülkeye toplam 32 milyon doların üzerinde ihracat yapmış ve Brezilya ilin ihracat pazarları arasında ikinci sı- raya çıkmış. Aynı şekilde Suriye de 18 milyon dolarlık ihracatla bu ilin önemli pazarlarından. Irak ise bir diğer yükselen pazar. Bu da Kahramanmaraş'ın krizde yeni pazarlara açılarak ihracattaki daralmayı aşmayı başardığını gösteriyor. İhracatını yüzde 7 artıran Mersin'in pazar portföyü ise daha da ilginç. Mersin'in ihracatında 250 milyon dolarla Irak ilk sırada bulunuyor. Rusya ise bu ilin ikinci en büyük ihracat pazarı konumunda. Ukrayna da 38 milyon dolarlık ihracatla ön plana çıkı- yor. Yine Mersin'in İsrail'e yaptığı toplam 28 milyon doları bulan ihracatta dikkat çekici. Suriye de tıpkı Kahramanmaraş gibi Mersin'in en fazla ürün sattığı ülkelerden birisi. Batı illerinin ise krizde Avrupa ve ABD pazarı dışına pek çıkamadığı görülüyor. Bu iki pazarın da küresel krizden en fazla etkilenen yerler olması, Batı illerindeki ihracat daralmasının en önemli nedeni. Örneğin; ihracatı en fazla düşen il olan Sakarya'nı n en büyük 10 ihracat pazarının 9 tanesi Avrupa ülkeleri. Sadece Rusya 50 milyon dolarlık ihracatla bu liste içine girebildi ancak Anadolu illeri ile kıyaslandığında Sakarya gibi sanayisi hayli gelişmiş bir ilin bu verimli pazara yönelmesi hala zayıf düzeyde. Dolayısıyla ihracatta krizden fazla etkilenen geleneksel pazarlar dışında yeni ülkelere açılan iller ekonomide toparlanmanın beklendiği 2010 yılına daha avantajlı giriyor. Sanayi kentlerinin Türkiye ekonomisinin büyümesinde ana dinamik olan ihracattaki performansları istihdam durumunu da doğrudan etkiledi. Nitekim Batı illerinin neredeyse tamamında kayıtlı işçi sayısı ortalamanın üzerinde azaldı. Öyle ki, Bursa, Denizli ve Kocaeli'de işini kaybeden işçi sayısı Türkiye ortalaması nın tam dört katını buluyor. Buna karşın Ankara dı- şındaki Anadolu kentlerinde kayıtlı işçi sayısında artış yaşandı. Konya yüzde 10 artış ile bu alanın lideriyken, Hatay yüzde 2 artışla dikkat çekiyor. Gaziantep'te de yüzde 1'lik büyüme oldu. Mersin ve Manisa da ise kayıtlı işçi sayısındaki azalış son aylarda bir hayli düştü ve yüzde 1'ler düzeyinde kaldı.
