Uluslararası Ticaret; Dünya Ticaret Örgütünün belirlediği kurallar, ikili ve çok taraflı anlaşmalar, ülkelerin kendi ulusal mevzuatı, uluslararası ticari teamüller ve geleneklere göre yapılmaktadır. Yapılan ticari işlemlerle ilgili belgelerin düzenli, birbiri ile irtibatlı ve kurallara uygun olarak düzenlenmesi gereklidir.Resmi (yerli) Fatura (Domestic Invoice, Internal Invoice), Proforma Fatura (Proforma Invoice) ve Orijinal (Ticari) Fatura (Original Invoice, Commercial Invoice, Sales Invoice) ihracatçı tarafından, Navlun Faturası ise...

İHRACATTA HANGİ BELGE NEREDEN ALINIR?

Uluslararası Ticaret; Dünya Ticaret Örgütünün belirlediği kurallar, ikili ve çok taraflı anlaşmalar, ülkelerin kendi ulusal mevzuatı, uluslararası ticari teamüller ve geleneklere göre yapılmaktadır. Yapılan ticari işlemlerle ilgili belgelerin düzenli, birbiri ile irtibatlı ve kurallara uygun olarak düzenlenmesi gereklidir.

 

FATURALAR

Resmi (yerli) Fatura (Domestic Invoice, Internal Invoice), Proforma Fatura (Proforma Invoice) ve Orijinal (Ticari) Fatura (Original Invoice, Commercial Invoice, Sales Invoice) ihracatçı tarafından, Navlun Faturası ise nakliyeci firma tarafından düzenlenen faturalardır.

 

KONSOLOSLUK FATURASI (CONSULAR INVOICE)

Bazı ülkelerin dış ticaret rejimleri uyarınca düzenlenen bu faturalar, malın gideceği ülkenin konsolosluğundan alınır. Konsolosluk tarafından mal menşei, birim fiyatı ve mal değeri onaylanmaktadır.

 

TASDİKLİ FATURA (LEGALIZED/CERTIFIED INVOICE)

İhracatçı firma tarafından yabancı alıcıya kesilmiş olan ticari faturanın ithalatçı ülkelerin konsolosluğuna onaylatılması neticesinde tasdikli fatura elde edilmiş olur.

 

ÖZEL FATURA (İSTİSNA BELGESİ) İHRACATTA HANGİ BELGE NEREDEN ALINIR?

Yabancılara (veya yabancı ülkede ikamet ettiğini belgeleyen T.C. uyruklu vatandaşlara) yapılan satışlarda KDV istisnasının uygulanabilmesi için düzenlenen belgedir. Satıcı, bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak “Türkiye’de İkamet Etmeyenlere Döviz Karşılığı Satışlarda KDV İhracat İstisnası İzin Belgesi” almaktadır.

 

KOMİSYONCU ALIŞ VE SATIŞ FATURALARI

Komisyoncu aracılığı ile yapılan mal alım ve satımlarında; komisyoncu tarafından düzenlenen faturalardır.

 

ÇEKİ LİSTESİ (WEIGHT NOTE)

İhracatçının düzenlediği, ihraç mallarının net ve brüt ağırlıkları ile hacimlerine ilişkin bilgileri gösteren belgedir.

 

KOLİ LİSTESİ (PACKING LIST)

Paketler içindeki malların cinsini ve adedini belirtmek için satıcı tarafından düzenlenmektedir. Diğer bir ifade ile kolinin içinde bulunan ambalaj ve mal muhteviyatını belirten listelerdir.

 

SPESİFİKASYON BELGESİ (CERTIFICATE OF SPECIFICATION)

Malların uluslararası standartlarının ayırımını yapan ve imalatçı firmanın TS veya ISO Belgesine bağlı olarak düzenlediği belgedir.

 

İMALATÇININ ANALİZ BELGESİ (MANUFACTURER’S ANALYSIS CERTIFICATE)

Kimyevi maddeler gibi analiz gerektiren malların formüllerindeki bileşenlerin isim ve oranlarını gösteren listelerdir. İmalatçı firma tarafından bir beyan şeklinde ya da bağımsız laboratuarlar tarafından düzenlenebilmektedir.

 

GÖZETİM BELGESİ (INSPECTION CERTIFICATE)

Gönderilen malın ithalatçının siparişine uygun olup olmadığını (miktar, kalite, ambalajlama, etiketleme, yükleme, taşıma, teslim zamanı vb.) araştıran bir gözetim şirketinin hazırlamış olduğu bir belgedir.

 

EKSPERTİZ RAPORU (EXPERTISE REPORT)

İhraç veya ithal mallarının fiyat, miktar, kalite, bileşim katkı oranı, ticari teamül gibi hususlarında gümrük idarelerince tereddüde düşülen durumlarda, analiz belgesi hazırlanması gerekmektedir. Ekspertiz raporları; ticaret ve sanayi odaları, üniversiteler ve ilgili kamu kurumları tarafından verilmektedir.

 

GÜMRÜK BEYANNAMESİ (CUSTOMS DECLARATION FORM)

İhracatta gümrük mevzuatı uyarınca doldurularak ilgili ihracatçı birliği tarafından onaylanmasından sonra gümrük idaresine sunulan belgedir. Tek Tip Gümrük Beyannamesi formları Gümrük Vakfından alınabilmektedir. Gümrük Vakfı Adres: Sağlık Mahallesi Aksu Sokak No:9/13 Sıhhıye/ANKARA Tel: 312 433 83 01 - 02 www.gumvak.org.tr

 

ATA KARNESİ (ATA CARNET)

ATA karneleri uluslararası ATA Sözleşmesi ve eşyanın yurtdışına çıkarılma amacına göre farklılık gösteren Ek Sözleşmeler kapsamında, taraf ülkeler arasında, başka herhangi bir belgeye gerek duyulmaksızın, eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını sağlayan gümrük belgeleridir. Yetkili Ticaret ve Sanayi odalarınca düzenlenmektedir.

 

MENŞE ŞAHADETNAMESİ (CERTIFICATE OF ORIGIN)

İhracata konu olan malların üretim yerini gösteren belgedir. İhracatçı veya onun temsilcisi tarafından, bağlı bulunulan ticaret ve/veya sanayi odasından boş formu alınarak doldurulduktan sonra yine bu oda tarafından onaylanması gerekmektedir. Bazı ülkeler, menşe şahadetnamelerinin, kendi mahalli konsoloslukları tarafından tasdik edilmesini isteyebilmektedir.

 

DOLAŞIM BELGELERİ (MOVEMENT CERTIFICATES - A.TR, EUR.1, EUR-MED) VE FORM A (ÖZEL MENŞE ŞAHADETNAMESİ)

Ürünün gideceği ülkeye göre alıcının gümrük muafiyetinden yararlanması için düzenlenen belgelerdir. İhracatçı veya onun temsilcisi tarafından, bağlı bulunulan ticaret ve/veya sanayi odasından boş formu alınarak doldurulduktan sonra yine bu oda tarafından tasdik edilmesi gerekmektedir.

 

TEDARİKÇİ BEYANI (SUPPLIER’S DECLARATION)

A.TR dolaşım belgesi ile birlikte kullanılan ve Türkiye ile Avrupa Birliği arasında ticarete konu Pan-Avrupa Menşe Kümülâsyonu kapsamı eşyanın menşeini gösteren belgedir. İhracatçı tarafından düzenlenerek alıcıya gönderilmektedir.

 

KONTROL BELGESİ (CONFORMITY CERTIFICATE)

Dış Ticarette Teknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği ekinde yer alan tarım ürünlerinin ihracatında, Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığından alınır.

 

TİCARİ KALİTE DENETİM YETERLİK BELGESİ

Firmanın üretim tesisinin bulunduğu ilin bağlı olduğu Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüğünden alınmaktadır. Bu belgeye sahip imalatçı-ihracatçıların veya bu imalatçı-ihracatçılardan ihraç kaydıyla mal temin eden ihracatçıların yapacakları ihracatta Kontrol Belgesi aranmamaktadır.

 

ULUSLARARASI ORİJİN VE BİTKİ SAĞLIK SERTİFİKASI (PHYTOSANITARY CERTIFICATE)

Bitki ve bitkisel ürün ihracatçısının ihraç edeceği ürünlerin, hastalık ve zararlı maddelerden arınmış olduğunu gösteren Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarım İl Müdürlükleri Bitki Koruma Şubeleri’nden temin edilen belgedir.

 

HAYVAN İHRACINA İLİŞKİN SAĞLIK RAPORU (HEALTH CERTIFICATE FOR ANIMAL EXPORT)

Canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünleri ihracatında, bu ürünlerin insan ve hayvanlara geçebilen hastalıklardan temiz olduğunu gösteren, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarım İl Müdürlüklerinden alınan belgedir.

 

SÜT VE ET ÜRÜNLERİ İÇİN SAĞLIK SERTİFİKALARI DÜZENLENMESİ (AB HARİCİ ÜLKELER)

Sağlık sertifikası onay işlemleri; Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Tarım İl Müdürlükleri ile yetkilendirilmiş İlçe Tarım Müdürlükleri tarafından yapılmaktadır.

 

AB KOMİSYONUNUN 2002/80/EC SAYILI KARARI İLE ÜLKEMİZ ÇIKIŞLI İNCİR, YERFISTIĞI, FINDIK, ANTEPFISTIĞI GİBİ ÜRÜNLERE HAZIRLANAN SAĞLIK SERTİFİKASI

Yetkilendirilmiş Tarım İl Müdürlüklerince düzenlenmektedir.

 

ET SÜT VE KURU MEYVELER DIŞINDA GIDA VE GIDA AMBALAJ MADDELERİNİN İHRACATINDA GIDA GÜVENLİĞİ SAĞLIK SERTİFİKASI (FOOD SAFETY/HEALTH CERTIFICATE)

Tarım İl Müdürlükleri tarafından düzenlenmektedir.

 

DOĞA MANTARI İHRACATINDA HAZIRLANAN ANNEX II SERTİFİKASI

Avrupa Birliği ülkelerince, ihracatçı firmalarımızdan özellikle yaş doğa mantarı için radyasyon belgesi istenmektedir. Söz konusu belgenin ithalatçı ülkelerce talep edilmesi halinde, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun, Ankara Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi veya Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi’nden temin edilmektedir.

 

DOĞAL ARI BALI ANALİZ BELGESİ

Doğal Arı Balı Analiz Belgesi, bal ihracat ve ithalat aşamalarında gümrüklerde aranılan zorunlu belgeler arasındadır. Numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

 

ÇEKİRDEKSİZ KURU ÜZÜM

ANALİZ BELGESİ

Kanada, ABD ve Avustralya’ya çekirdeksiz kuru üzüm ihraç edecek firmaların İzmir Hıfzı sıhha Enstitüsü, İzmir Tarım İl Müdürlüğü ya da Ege Üniversitesi İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma ve Uygulama Merkezi Laboratuarı’ndan (ARGEFAR) birinden kurşun kalıntısı ve pestisite yönelik analiz raporu alma zorunluluğu bulunmaktadır. Numune alınması işlemleri Dış Ticaret Müsteşarlığı Bölge Müdürlüklerine bağlı Dış Ticarette Standardizasyon Grup Başkanlıklarınca yapılmaktadır.

 

ORMAN NAKLİYE TEZKERESİ

Orman ürünlerinin ihracı için Orman İşletme Müdürlükleri tarafından tanzim olunarak verilen belgelerdir.

 

FSC (FOREST STEWARDSHIP COUNCIL - ORMAN KORUMA KONSEYİ) SERTİFİKASI

Yok olmaya yüz tutmuş orman alanlarının korunmasına yönelik olarak, “Forest Stewardship Council (FSC)” tarafından düzenlenen sertifikadır.

 

CITES BELGESİ

Nesli tehlike altında olan Yabani hayvan ve Bitki türlerinin ihracatında CITES belgesinin gümrük beyannamelerinin tescili aşamasında beyannamelere eklenmesi gerekir. Bu belge Çevre ve Orman Bakanlığı (İl Çevre ve Orman Müdürlükleri) ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından verilir.

 

BORSA TESCİL BEYANNAMESİ

Tarım ürünleri ihracatında gümrüğe sunulması gereken belgelerden biri de Borsa Tescil Beyannamesi’dir. Ticaret Borsalarından alınır.

 

RADYASYON ANALİZ BELGESİ / SARI BELGESİ (RADIATION CERTIFICATE)

İhracat yapılan ülkenin mevzuatı nedeniyle (talep etmesi halinde) Radyasyondan Ari Belgesi (Sarı Belgesi) ve/veya Radyasyon Analiz Belgesi ihracatçı firmalarımızca Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun ilgili birimlerinden ithalatçı ülke makamlarına sunulmak üzere temin edilmektedir.

 

HELAL BELGESİ (HELAL CERTIFICATE)

İslam ülkelerinin et ithalatında talep ettikleri, hayvan kesimlerin İslami kurallara uygun olduğunu ispatlayan belgedir. Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Denetleme ve Sertifikalandırma Araştırmaları Derneği (GİMDES) tarafından düzenlenmektedir.

 

KOŞER SERTİFİKASI (KOSHER CERTIFICATE)

Ürünlerinin Musevi kurallarına göre hazırlandığını gösteren, İsrail’e ihraç edilecek gıda ürünlerinde aranan belgedir. Türkiye Hahambaşılığı tarafından düzenlenmektedir.

 

NÜKLEER VE NÜKLEER ÇİFT KULLANIMLI EŞYALARIN İHRACATINDA İZNE ESAS OLACAK BELGE

Türkiye Atom Enerjisi Kurumu tarafından verilir.

 

BOYKOT/KARA LİSTE SERTİFİKASI (BOYCOT/BLACK LIST CERTIFICATE)

Bu belgeler, malın belirli bir ülke menşeli olmadığını, ticari tarafların kara liste/boykot kapsamında olmadıklarını, ihracatçının boykot kapsamı bir ülke ile ticari ilişkisi bulunmadığını ispat etmektedir. Sanayi ve Ticaret Odaları tarafından Menşe şahadetnamesi ve fatura üzerine onay yapılmakta ya da ayrı bir belge olarak düzenlenmektedir.

 

HALI EKSPERTİZ RAPORU

Eski Eserler Mevzuatı uyarınca, eski eser niteliği taşıyan malların ihracı yasaktır. Ülkemizden ihraç edilen el halılarının eski eser niteliğinde olup olmadığını belirlemek için ilgili mal, ihracatçının bağlı bulunduğu oda tarafından ekspertiz işlemine tabi tutulmaktadır. Oda tarafından ekspertize tabi tutulan halıların eski olduğunun saptanması halinde, Türk İslam Eserleri Müzesi'nce ikinci bir ekspertiz işleminden geçirilir.

 

HEDİYELİK EŞYA İHRACATINDA EKSPERTİZ RAPORU

Bakırdan ve pirinçten mamul hediyelik eşyaların ihracı, ilgili müze eksperlerince ekspertize tabi tutulmakta ve bunun sonucuna göre düzenlenen rapora göre gümrük idarelerince ihracına izin verilmektedir.

 

LÜLETAŞI İHRACATINDA EKSPERTİZ RAPORU

Ham lületaşının yurtdışına gönderilmesini önlemek amacıyla, ihraç edilecek lületaşı mamulleri ekspertize tabi tutulmaktadır. Ekspertiz işlemi için ihracatçı, bağlı bulunduğu odaya başvurmaktadır.

 

SON KULLANICI BELGESİ (NİHAİ KULLANIM SERTİFİKASI)

Mevzuata göre, denetime tabi mal ve fikrî ürünlerin ihracatında satıcının onayı alınmadan üçüncü kişilere veya ülkelere verilmeyeceğinin alıcı tarafından taahhüt edildiğini gösteren, ürünle ilgili resmî kurum (Milli Savunma Bakanlığı, Türkiye Atom Enerjisi Kurumu, Sağlık Bakanlığı vd.) tarafından onaylanan belgedir.

 

SİGORTA BELGELERİ (INSURANCE DOCUMENTS)

Sigortayı yapan sigorta şirketi veya sigorta komisyoncusu tarafından düzenlenip sigortayı yaptıran kişiye (ihracatçıya veya ithalatçıya) verilen belgelerdir.

 

SİGORTA POLİÇESİ (INSURANCE POLICY)

Sigorta poliçesi, sigorta akdinin belgesidir ve sigortacı tarafından imzalanıp, sigorta ettirene verilen ve her iki tarafın hak ve borçlarını gösteren bir vesikadır.

 

SİGORTA SERTİFİKASI (INSURANCE CERTIFICATE)

Bir defadan fazla yüklemesi olan ihracatçı veya ithalatçıların kesin sigorta öncesi hazırladıkları belgedir.

 

KONŞİMENTO, TAŞIMA BELGELERİ (BILL OF LADING, TRANSPORT DOCUMENTS)

Konşimento, emtiayı temsil eden kıymetli evraktır. Malların sevkini yapan nakliyat firması tarafından düzenlenir.

 

TAŞIMA BELGELERİ

1. Deniz Konşimentosu (Marine bill of lading, Ocean bill of lading, Bill of lading)

2. Havayolu Konşimentosu (Airwaybill)

3. Demiryolu Hamule Senedi (Railway Consignment Note)

4. Karayolu Taşıma Belgesi (Road Waybill/CMR Consignment Note)

5. Nakliyeci Makbuzu (Forwarder's Receipt)

6. FİATA Tesellüm Belgeleri (FCR/FCT/FBL)

7. Paket Postası Makbuzu (Parcel Post Receipt)

8. TIR Karnesi

 

POLİÇE

Satıcı tarafından düzenlenen alıcının veya bir bankanın kabulünü, bazen de alıcının bankasının avalini içeren ve alıcıya verilen ödeme emrine ilişkin belgedir.

 

DÖVİZ ALIM BELGESİ

Kambiyo mevzuatına göre ihracat bedelleri üzerinde ihracatçının tasarrufu, 8 Şubat 2008 tarihinden itibaren serbest bırakılmıştır. Ancak vergi ve muhasebe mevzuatına göre, ihracat bedellerinin getirilmesi ve getirilen dövizlerin Döviz Alım Belgesine (DAB) bağlanması gerekebilmektedir. Ayrıca ihracat kredi hesaplarının ve Dahilde İşleme İzin Belgesi Taahhüt Hesabının kapatılması sırasında DAB aranabilmektedir. Bu belge, döviz transferinin yapıldığı banka şubesinden ya da özel finans kurumlarından alınmaktadır.

 

DAHİLDE İŞLEME İZİN BELGESİ

İhraç ürünleri üretmek için gerekli olan ve ithal edilen, ithali gümrük vergisine tabi ara mallara ya da girdilere gümrük muafiyeti getiren Dahilde İşleme Rejiminden yararlanmak üzere kullanılan belgedir. İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterlikleri ve Dış Ticaret Müsteşarlığına başvurularak alınır.

 

HARİÇTE İŞLEME İZİN BELGESİ

Serbest dolaşımdaki eşyanın, işlenmek veya yenilenmek üzere, Türkiye Gümrük Bölgesi dışına veya serbest bölgelere geçici olarak ihraç edilmesi ve işlem görmüş ürünün tam veya kısmi muafiyetten yararlanarak serbest dolaşıma girmesi imkânı sağlayan belgedir. İşleme faaliyetine göre Dış Ticaret Müsteşarlığı veya Maden İhracatçı Birliklerinin bağlı olduğu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliklerine başvurularak alınır.

 

ONAYLANMIŞ KİŞİ STATÜ BELGESİ

Gümrük işlemlerinde ihracatçıya; eksik beyan, ertelenmiş kontrol, kısmi teminat, götürü teminat uygulamaları gibi avantaj ve kolaylıklar sağlayan belgedir. İlgili Gümrük ve Muhafaza Başmüdürlüğünden alınır.

 

PERFORMANS VE GÜVENİLİRLİK FORMU

Onaylanmış Kişi Statü Belgesi başvurusunda aranan belgelerden biri olan, başvuru sahibi firmanın performans ve güvenilirliğinin onaylandığını gösterir belgedir. Üyesi olunan İhracatçı Birliği Genel

Sekreterliğince düzenlenir.

- Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi için Orta Anadolu İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği Genel Mevzuat ve Bilgi Danışma Servisi ile irtibata geçebilirsiniz.

www.oaib.gov.tr