Vida, cıvata, somun, pul, rondela, perçin gibi parçalardan oluşan, sanayi ürünleri dışında insanların yaşamlarında...

Vida, cıvata, somun, pul, rondela, perçin gibi parçalardan oluşan, sanayi ürünleri dışında insanların yaşamlarında kullandıkları tüm eşyaları da bir arada tutan bağlantı elemanları, makine sektörü açısından da büyük öneme sahip.

Bağlantı elemanları üretimi, birçok alan için önem taşıyan bir sanayi koludur. İkinci Dünya Savaşı sırasında, İngiltere Başbakanı Churchil’in, müttefiklere; Almanya’nın önce bağlantı elemanları fabrikalarının vurulmasını önermesi, sanayinin kalbi olarak görülen bağlantı elemanları sektörünün ne kadar stratejik bir öneme sahip olduğunu gösteren belki de en güzel örneklerden biridir. Dünyada bağlantı elemanları üretiminin geçmişi çok eskilere dayanıyor. Bağlantı elemanları; imalatın, sanayinin ve tüketim olduğu her yerde bulunmak zorundadır. Türkiye’de ise 1920’li ve 30’lu yıllarda sadece cıvata ve somundan bir kısım bağlantı elemanları üretiliyordu. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yaşanan kıtlıktan dolayı birçok şey gibi cıvata ve somun da bulunamıyor ve yurt dışından geliyordu. 1950’li yıllardan sonra İstanbul Haliç ve Rami bölgelerinde üretim yapılmaya başladı. Çelik sanayisi, mobilya ve gemi sanayisi için üretimler vardı ama bağlantı elemanı üreten tesislerin sayısı 1970’li yıllara kadar 10’u geçmiyordu. 1970’li yıllarda Türkiye’de sanayileşmenin başlamasıyla otomotiv, beyaz eşya, elektronik, mobilya sanayilerinin iç piyasaya ve ihracata yönelik imalatları arttı. Çeşitli sanayi kollarının Türkiye’de gelişimiyle bağlantı elemanlarına olan ihtiyaç büyüdü ve bir sektör haline geldi. Günümüzde bağlantı elemanları sanayinin olmazsa olmazları arasında yerini aldı. Bağlantı elemanları, sanayinin en büyük yan parçalarından biridir. Sektörel uzmanlara göre, bağlantı elemanı üretimi yapılmazsa tüm sanayi durabilir. Bağlantı elemanları sektörü yaklaşık 3 bin 500 farklı üründen meydana geliyor. Müşterinin talep ve ihtiyaçlarına bağlı olarak üretim yapan sektör, diğer sanayi kolları gibi nitelikli insan gücüne ihtiyaç duyuyor. Söz konusu sektör; inşaat, otomotiv, beyaz eşya, elektrik, elektronik ve mobilya gibi ana sektörler başta olmak üzere, tüm imalat sanayisine ürün veriyor. Türkiye’nin 180 farklı ülkeye ihraç ettiği bağlantı elemanları, gelişmekte olan ve her yıl üretim hacmini büyüten sektörlerden bir tanesi. Türkiye, bağlantı ekipmanları alanında Almanya ve İtalya’nın ardında Avrupa’daki üçüncü büyük üretici konumunda. Sektörde 200’e yakın üretim tesisi bulunuyor. Bu tesislerde Türkiye’nin ihtiyacı olan her türlü bağlantı elemanı hem kaliteli, hem de ekonomik olarak üretilebiliyor.

Türkiye’de üreticilerin büyük çoğunluğu Marmara Bölgesi’nde faaliyetlerini sürdürüyor. Fakat İzmir, Konya, Bursa, Ankara, Adana, Kayseri gibi farklı şehirlerde de üretim yapan önemli sanayi kuruluşları bulunuyor. 2010 yılında 200 milyon dolar civarında ihracat gerçekleştirmesine rağmen, yaptığı 350 milyon dolarlık ithalatın gölgesinde kalan Türkiye’deki bağlantı elemanları sektörü; gelecek yıllara ilişkin stratejisini ithalat bağımlılığından kurtulmak üzerine kurguladı. Yaşanan ekonomik krizlerden sonra toparlanma sürecine giren sektör, ithalattan kurtulmak için yerli ürün çeşitliliğini artırma konusundaki çalışmalara hız verdi. Üretici firma yetkililerine göre, bağlantı elemanları sektörü yaklaşık 600 bin ton üretim kapasitesine sahip ve yıllık 500 bin ton üretim yapıyor. 2000’li yıllardan sonra ihracatta hızlı bir artış yaşansa da sektörün, 300 milyon dolarının direkt, bunun yarısı kadarının da en direkt olmak üzere toplamda 450-500 milyon dolar ihracat gerçekleştirdiği tahmin ediliyor. Uzmanlara göre, bağlantı elemanlarının üretim teknolojisi hızlı bir gelişme göstermesine karşın teknik elemanların aynı oranda yetiştirilememesi, sektörde vasıflı eleman sıkıntısının doğmasına neden oluyor. Sektörde, vasıflı eleman yetiştirilmesi usta-çırak ilişkisi çerçevesinde uzun zaman alıyor. Meslek liselerinde, çok farklı branşlarda eğitim verilmesine karşılık bağlantı elemanlarıyla ilgili bir bölümün olmaması, kaliteli teknik eğitim almış ve konusunda uzmanlaşmış eleman eksikliğine sebep oluyor. Üniversitelerde, bağlantı elemanlarının üretimi, ısıl işlemi, kalite kontrolüyle ilgili herhangi bir ders olmaması ve bu konuda teorik uygulamalar dışında sanayiye yönelik bir çalışma bulunmaması nedeniyle, istihdam edilecek mühendis bulmakta da zorluk yaşanıyor. Tüm bu sebeplerle uzun yıllar sektörde mühendis istihdam edilememesi, yapılan çalışmaların mühendislik yaklaşımlarından uzak, tecrübeye dayalı olarak devam etmesine neden oldu.

Eleman yetiştirme zorluklarının yanında, yetişen elemanların da çok kısa sürede iş değiştirmesi firmaları maliyet ve zaman kaybına uğratıyor. Nitelikli eleman sorununa ek olarak Avrupa’daki, bağlantı elemanları sektöründe faaliyet gösteren firmaların yüksek Ar-Ge yatırımlarına karşı, Türkiye’de Ar-Ge yatırımlarının yok denecek kadar az olması, sektörün gelişmesinin önündeki en büyük engellerden biri olarak görülüyor.     

DÜNYA ÖLÇEĞİNDE BAĞLANTI ELEMANLARI SEKTÖRÜ

Birleşmiş Milletler (BM) İstatistik Bölümü rakamlarına göre, 2011 yılında dünya genelinde 33,7 milyar dolar olan bağlantı elemanları ihracatı, 2012 yılında yüzde 2 azalarak 33 milyar dolar rakamına geriledi. İhracat listesinin ilk sırasında yer alan Almanya 2011 yılında 5,5 milyar dolarlık bağlantı elemanı ihraç ederken bu rakam, 2012 yılında yüzde 5,4 azalarak 5,2 milyar dolar olarak kaydedildi. Listenin ikinci sırasındaki Çin 2012 yılında 4,5 milyar dolar değerinde bağlantı elemanı ihraç etti. 2011 yılında bu rakam 4,6 milyar dolar seviyesindeydi. Çin’in bağlantı elemanı ihracatı 2012 yılında yüzde 3,2 azaldı. En fazla bağlantı elemanı ihraç eden ilk 10 ülke listesinin üçüncü sırasında yer alan Tayvan, 2011 yılında 3,7 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştirirken bu rakam 2012 yılında yüzde 5,2 azalarak 3,5 milyar dolar oldu. En fazla bağlantı elemanı ihraç eden ilk 10 ülke listesinde, 2012 yılında, bir önceki yıla göre ihracatını en fazla artıran ülke ABD oldu. ABD, 2011 yılında 3 milyar dolarlık bağlantı elemanı ihraç ederken bu rakam, 2012 yılında yüzde 10,1 artarak 3,3 milyar dolar seviyesine yükseldi. Türkiye, dünya genelinde en fazla bağlantı elemanı ihraç eden ülkeler listesinin 24. sırasında bulunuyor. Türkiye 2011 yılında 266 milyon dolar değerinde bağlantı elemanı ihraç ederken bu rakam 2012 yılında, yüzde 6,8 azalarak 248 milyon dolar seviyesinde kayda geçti. Dünya genelinde bağlantı elemanları ithalatı ise 2012 yılında, bir önceki yıla oranla yüzde 1,7 azaldı. 2011 yılında 37,6 milyar dolar olan bağlantı elemanları ithalatı 2012 yılında 37 milyar dolar olarak kaydedildi. ABD, bağlantı elemanları ithalatında 2012 yılında 4,8 milyar dolar rakamıyla ilk sırada yer alıyor. 2011 yılında ABD’nin bağlantı elemanları ithalatı 4,4 milyar dolar seviyesindeydi. ABD’nin bağlantı elemanları ithalatında 2012 yılında yaşanan artış yüzde 10,7 oldu. En fazla bağlantı elemanı ithal eden ülkeler listesinin ikinci sırasında ise Almanya yer alıyor. 2011 yılında Almanya 3,8 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirirken bu rakam 2012 yılında yüzde 12,7 azalarak 3,3 milyar dolar seviyesine geriledi. Listenin üçüncü sırasındaki Çin, 2012 yılında 2,8 milyar dolar değerinde bağlantı elemanı ithal etti. Bir önceki yıla göre ithalatı yüzde 2,1 azalan Çin’in, 2011 yılı bağlantı elemanları ithalatı 2,9 milyar dolardı. En fazla bağlantı elemanı ithal eden ilk 10 ülke listesinde, 2012 yılında, bir önceki yıla göre ithalatını en fazla artıran ülke yüzde 22,1 ile Tayland oldu. Tayland 2011 yılında 961 milyon dolar değerinde bağlantı elemanı ithal ederken, 2012 yılında bu rakam 1,1 milyar dolar değerinde kaydedildi. Türkiye 2012 yılında, 527 milyon dolarlık ithalat rakamıyla en fazla bağlantı elemanı ithal eden ülkeler listesinin 21. sırasında yer aldı. 2012 yılında Türkiye’nin bağlantı elemanları ithalatı 596 milyon dolardı. Türkiye’nin ithalatı yüzde 11,6 azaldı.

TÜRKİYE’NİN BAĞLANTI ELEMANLARI İHRACATININ GENEL DURUMU

Türkiye’nin bağlantı elemanları ihracatı 2012 yılında, bir önceki yıla oranla yüzde 6,9 oranında azalarak 248 milyon dolar olarak kayda geçti. 2011 yılında bu rakam 266,3 milyon dolardı. Türkiye 2012 yılında en fazla altı köşeli başlı cıvata; demir/çelikten, çekme direnci mm 2.de 800 n./daha fazla kaleminde ihracat gerçekleştirdi. 2011 yılında 38,2 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilen söz konusu kalemin 2012 yılı ihracatı, yüzde 2,7 artarak 39,2 milyon dolara yükseldi. Listenin ikinci sırasında yer alan demir/çelikten diğer başlı cıvatalar kaleminde 2012 yılı ihracatı 44,9 milyon dolar olarak kaydedildi. Yüzde 19,4 azalan söz konusu mal grubunun 2011 yılı ihracatı 55,7 milyon dolardı. Üçüncü sıradaki demir/ çelikten vida benzeri diğer eşya; diş açılmamış kaleminde 2011 yılında 27,9 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilirken 2012 yılında bu rakam yüzde 4,1 azalarak 26,8 milyon dolar seviyesine geriledi. 2012 yılında bağlantı elemanları sektörü alt gruplar bazında en fazla ihracat artışının yaşandığı kalem yüzde 28,4 ile demir/çelikten pimler, kamalar; diş açılmamış oldu. 2011 yılında söz konusu ürün grubunda 8,1 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilirken bu rakam, 2012 yılında 10,4 milyon dolar seviyesine yükseldi. Türkiye 2012 yılında bağlantı elemanları sektöründe en fazla Almanya’ya ihracat gerçekleştirdi. 2011 yılında 100,1 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilen söz konusu ülkeye, 2012 yılında gönderilen ürünlerin değeri 80,3 milyon dolar oldu. Türkiye’nin Almanya’ya yönelik bağlantı elemanları ihracatı yüzde 19,7 azaldı. Listenin ikinci sırasında yüzde 0,5 ihracat artışıyla Slovakya bulunuyor. 2012 yılında Slovakya’ya yönelik bağlantı elemanları ihracatı 11,5 milyon dolar olarak kayda geçti. Listenin üçüncü sırasındaki Fransa’ya 2012 yılında ihraç edilen bağlantı elemanlarının değeri 11,3 milyon dolar oldu. 2011 yılında Fransa’ya gönderilen ürünlerin değeri 12,1 milyon dolar seviyesindeydi. Fransa’ya yönelik bağlantı elemanları ihracatı yüzde 7,4 azaldı. Türkiye’nin 2012 yılında bağlantı elemanları ihracatını en fazla artırdığı ülke yüzde 66,6 ile Azerbaycan oldu. 2011 yılında söz konusu ülkeye 5,7 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilirken bu rakam, 2012 yılında 9,5 milyon değerine yükseldi. Türkiye’nin bağlantı elemanları ithalatı 2012 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 11,6 azalarak 526,7 milyon dolar olarak kaydedildi. 2011 yılında bu rakam 595,6 milyon dolardı. Türkiye 2012 yılında en fazla demir/çelikten diğer başlı cıvatalar mal grubunda ithalat gerçekleştirdi. 2011 yılında söz konusu kalemdeki ithalatın değeri 50,9 milyon dolarken bu rakam 2012 yılında, yüzde 4,2 azalarak 48,8 milyon dolar olarak kaydedildi. Listesinin ikinci sırasında ise ahşap vidaları; diğer (diş açılmış)kalemi yer alıyor. 2012 yılında söz konusu ürün grubunda gerçekleştirilen ithalatın değeri 32,7 milyon dolar oldu. 2011 yılında bu rakam 31,9 milyon dolar seviyesindeydi. 2012 yılında ahşap vidaları; diğer (diş açılmış)kalemi ürün grubunda yaşanan ithalat artışı yüzde 2,6 olarak kayda geçti. Üçüncü sıradaki demir/ çelikten emniyet somunları kaleminde 2011 yılında 43 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam 2012 yılında, yüzde 15,4 azalarak 36,4 milyon dolar seviyesine geriledi. Alt gruplar bazında ithalat oranının en fazla arttığı kalem yüzde 2,6 ile ahşap vidaları; diğer (diş açılmış) ürün grubu oldu. Türkiye 2012 yılında bağlantı elemanları sektöründe en fazla Çin’den ithalat gerçekleştirdi. Söz konusu ülkeden 2011 yılında 221,7 milyon dolar değerinde ürün ithal edilirken bu rakam, 2012 yılında yüzde 25 azalarak 166,2 milyon dolar olarak kaydedildi. En fazla ithalat gerçekleştirilen ikinci ülke ise Almanya oldu. Almanya’dan 2012 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 5,3 düşüşle 88,1 milyon dolarlık bağlantı elemanları ithal edildi. 2011 yılında bu rakam 93,1 milyon dolardı. Listenin üçüncü sırasındaki Fransa’dan 2011yılında 68,2 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam, 2012 yılında yüzde 12,7 azalarak 59,5 milyon dolar değerine geriledi. Türkiye’nin 2012 yılında bağlantı elemanları ithalatı en fazla artırdığı ülke ise yüzde 16,9 ile Tayvan oldu. Tayvan’dan 2011 yılında 23,4 milyon dolarlık bağlantı elemanı ithal edilirken bu rakam 2012 yılında 27,4 milyon dolara yükseldi.

“KLASİK ÜRETİM ANLAYIŞIYLA REKABET EDEMEYİZ” REMZİ TOPUK BOLT BAĞLANTI ELEMANLARI A.Ş. YÖNETİM KURULU BAŞKANI

“Müşterilerimiz için özel tasarım ürünler hazırlıyoruz. Üretim kapasitesi, özel tasarımlar ve kurumsal yapı itibariyle sektörün ilk beş firmasından biriyiz. Sektörde müşteri memnuniyeti çok sık tekrarlanan ve kalıplaşmış bir sözcük. Sektörümüz sadece müşteri memnuniyetini değil, müşteri mutluluğu da hedeflemeli. Yaşanan ekonomik krizler, finansman ve iş açısından çeşitli sıkıntılar yarattı. Kapasite kullanım oranlarındaki düşüşe ve bazı ufak tefek finansman sıkıntılarına rağmen tüm mali yükümlülüklerimizi başarı ile yerine getirdik. Sıradan cıvata yapan bir firma olmaktan çıkmamız gerektiğinin farkına vardık. Sektör olarak sıradan işler yaparak üretimde Çin ve diğer Uzakdoğu ülkeleri ile rekabet edemeyiz. Geçmiş dönemde, makine ve ekipman konusunda ciddi yatırımlar yaptık. Bunun yanı sıra konusunda uzmanlarından 2 yıl boyunca kurumsallaşma, şirket kültürü gibi konularda sürekli eğitimler aldık. Ayrıca ilgili arkadaşlarımızın yabancı dil eğitimleri almasını sağladık. Kalite departmanımız içinde çok ciddi yatırımlarımız oldu. İnsana yatırım çok önemli. Söz konusu sürece baktığımızda dışarıdan eleman transfer etmedik. Aksine yeni projelerimizle, yeni makine ve ekipman yatırımlarımızla firmamızdaki mevcut arkadaşlarımıza firma kültürü ile birlikte eğitimler vererek çok daha donanımlı hale getirmeye çalıştık. Ve bu çalışmanın takım ruhu, firma kültürü, firma sahipliği bilinci oluşturmaya katkısının büyük olduğunu gördük. Firma olarak İngiltere, Fransa, Almanya başta olmak üzere hemen hemen tüm Avrupa ülkeleri ile çalışıyoruz. Türk üreticilerin dünya ölçeğindeki gücü ve değeri yıllardır artıyor. Bu değer artışı son dönem de sektörün gerçekleştirdiği makine yatırımlarıyla da ivme kazandı. Firmalar olarak gelişimimizi istikrarlı bir şekilde sürdürebilirsek dünya bağlantı ekipmanları sektörünün lider oyuncularından biri olabiliriz.”

“YALNIZCA ÜRETMEKLE MARKA OLUNMUYOR” FATİH UYSAL NORM CIVATA YÖNETİM KURULU BAŞKANI

“Günümüzde yalnızca üretebilme yeteneği ‘marka’ olmaya yetmiyor. Firmaların dünya markası olmasını sağlayan yalnızca üretmesi değil, mühendislik, tasarım, Ar-Ge, kalite, pazarlama, lojistik, satış sonrası hizmet ve ömür boyu ürün garantisi gibi değerleri bünyesinde toplamasıdır. 2011 yılında kurduğumuz Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı onaylı Ar-Ge Bölümleri ile tüm müşterilerinin çözüm ortağı haline geldik. Ana sanayi üreticilerine tasarım konusunda da hizmet veriyoruz. Patent, 21. yüzyılda firmaların en değerli kazanımlarından biridir. 40 yıldır hem teknoloji hem de pazardaki gelişmeleri sürekli takip ve analiz ederek yatırımlarımızı kesintisiz sürdürüyoruz. Firma olarak çalışanlarımıza önem veriyoruz. Ekip ruhu ve çalışan memnuniyetinin başarılarımıza katkı sağladığını düşünüyoruz. Norm Grup, yan sektörleri ile birlikte her biri kendi konusunda lider 5’ i imalat, 5’ i de lojistik ve pazarlama firması olmak üzere bünyesinde toplam 10 firmayı barındırıyor. Pek çok tanınmış otomotiv markasının ana tedarikçisi konumunda olan Norm Grup, dünya markası yaratmış firmalarının direkt montaj hatlarına malzeme veriyor. 20 yıldır artan bir ivmeyle 35 ülkeye ihracat yapıyoruz. İhracat pazarlarımız Avrupa ülkeleri ve ABD başta olmak üzere sanayileşmiş ülkelerdir. Üretimimizin yüzde 40’ını ihraç ediyoruz. İhracat yaptığımız ilk üç ülkeyi ise; Almanya, Fransa ve ABD olarak sıralayabiliriz. Otomotiv ve yan sanayisi ana hedef alanımızdır. Ürün gamımızın çeşitliliği dolayısıyla çelik yapılar ve makine sanayi, ziraat aletleri, beyaz eşya, mobilya sektörü gibi çok çeşitli pazarlama alanlarımız bulunuyor. İhracat konusunda yapmış olduğumuz pazar araştırmaları sonucunda, Brezilya, Meksika, Rusya, Ukrayna ve Çin’i de hedef pazarlarımız içine alarak pazarlama çalışmalarımıza başladık.”